Ahşapİnşaat Terimleri Sözlüğü

Çapraz Lamine Ahşap Teknolojisi (CLT)-Cross Laminated Timber

CLT

Amerikan Ulusal Standardı tarafından tanımlandığı gibi, ‘Xlam’ ve ‘masif kereste’ olarak da bilinen “Çapraz Lamine Ahşap” (CLT), en az üç ortogonal olarak bağlanmış tabakadan oluşturulmuş prefabrik bir masif ahşap paneldir. Diğer bir ifadeyle uzunlamasına ve enine tabakaların yapısal yapıştırıcılar ile yapıştırılmasıyla lamine edilmiş, çatı, zemin veya duvar uygulamaları için kullanılan dikdörtgen biçiminde düz bir kereste oluşturmak için lamine edilmiş yapısal bir ahşap malzemedir.

Genellikle, bir CLT paneli lifleri birbirine dik olarak preslenmiş ve yapısal yapıştırıcılar ile yapıştırılmış veya daha az yaygın olarak dübel veya çivilerle mekanik olarak bağlanmış tek sayıdaki tabakadan (3, 5, 7 veya daha fazla) oluşmaktadır. Uygulamaya bağlı olarak, dış tabaka oryantasyonu değişebilir. Duvar olarak kullanılan paneller genellikle duvarın dikey yük kapasitesini en üst seviyeye çıkarmak için, yerçekimi yüklerine paralel olarak boyuna yönde olacak şekilde tasarlanmaktadır.

çapraz lamine ahşaplar



Çapraz lamine ahşap teknolojisi CLT geleceğin en önemli inşaat malzemesi olarak kabul edilen ürünlerden bir tanesi. Birbirine dik yönlerde ve üst üste birleştilip oluşturulan çapraz lamine ahşaplar elemanların çok yönlü çalışabilme özelliği, yüksek mukavemeti ve farklı görselllik ve kalitede üretilme özellikleri dolayısıyla birçok çözümü aynı anda sunuyor.

Çapraz lamine ahşap panelleri genellikle üç ila yedi tabakadan oluşur; tipik olarak orta tabakaya simetrik olarak yerleştirilmiş tek sayıda tabaka bulunmaktadır. Üreticilerin üretim alanlarına ve taşıma şartlarına bağlı olarak boyutlar değişiklik göstermektedir. Ticari firmalar, 2,40m ve 3,00m genişlikte 12m’den 20m’ye kadar uzunluklarda standart çapraz lamine ahşap ölçüleri sunmaktadır.





çapraz lamine ahşaplar2

İstenilen statik değerlere göre, farklı tabakalarda, dayanım ve özelliklerde üretilebilme özelliği olan çapraz lamine ahşaplar, kolon, kiriş, duvar, döşeme ve çatı elemanlarında kullanılarak projelerin çok daha kısa sürelerde ve düşük işçilik maliyetlerinde en önemlisi de çok düşük bir ağırlıkta gerçekleştirilebilmesini sağlar. Düşük ağırlık da deprem etkisinde karşılaşacağı deprem kuvvetini minimuma düşüreceğinden can güvenliği açısında da çapraz lamine ahşaplar oldukça mantıklı bir çözümdür.

çapraz lamine ahşaplar18

Çapraz Lamine Ahşap (CLT) Avantajları

  • Üretimi için kullanılan hammaddelerin sürdürülebilir tüketimi;
  • Malzemeyi çevre dostu yapan enerji verimli bir üretim süreci;
  • Mükemmel statik, mekanik ve yalıtım özellikleri;
  • Bina yapısını geleneksel malzemelerden yapılan diğer yapılardan kıyaslanamayacak kadar hafif hale getiren hafiflik;
  • Tüm yapı rejiminin kısa bir sürede tamamlanmasıyla sonuçlanan prefabrike elemanlar üretme olasılığı (Etkin maliyet yönü);
  • Diğer yapı malzemeleriyle (çelik, cam, plastik vb.) kombine edilme olasılığı, maksimum mimari tasarım özgürlüğü;
  • Yangın dayanımı
  • Çapraz laminasyon, üstün boyutsal stabilite sağlar ve diğer ortak yapısal malzemelere kıyasla çok benzersiz bir ağırlık/direnç oranında, yapıya önemli bir direnç kazandırmaktadır,
  • CLT, farklı ve yenilikçi projelere olanak sağlayan, tasarım esnekliğini artıran benzersiz yapısal özelliklere sahiptir. Ahşabın kendi sünekliği ve benzersiz ağırlık/direnç oranı nedeniyle, beton ve çelik gibi diğer geleneksel yapı malzemelerine göre birçok avantaj sunar,
  • Tek kişilik inşaatçılardan büyük inşaat şirketlerine kadar, CLT yapısal sistemler, yerinde ve hızlı bir şekilde ve doğru bir inşaat süreci ile zamandan ve paradan tasarruf sağlamaya hazır hale gelmektedir,
  • CLT, üreticiden üreticiye değişen büyük formatlı, hafif panellere dayalı bir sistemdir. Tipik genişlikler 60cm, 120cm, 240cm ve 300cm’dir; panel uzunluğu 18m veya daha fazla olabilir ve kalınlık 50cm olabilir. Daha az sayıda ancak daha büyük elemanların kullanılması, daha büyük inşaat basitliği anlamına gelir
  • Çapraz lamine ahşapın bir bina sistemi olarak en çekici özelliklerinden biri, büyük ölçüde prefabrik doğası nedeniyle, CLT binalarının inşa edilme hızı ile ilgilidir. Bu, yüksek hassasiyete (panellerdeki açıklıklar bir CNC makinesi kullanılarak kesilir), daha hızlı tamamlama, daha fazla güvenlik, çevrede daha az bozulma ve sahada daha az atık oluşumu sağlamaktadır.
  • Yapılan bir çalışmada, tipik beton yapı için kat başına yirmi sekiz güne inşa süresine kıyasla, CLT yapılarda üç ila dört gün kadar kısa sürede yapılabilecek hızda inşa edildiğini vurgulamaktadır,
  • CLT panelleri, etkili bir yanal yük direnç sistemi oluşturabilmektedir. Araştırmacılar, CLT üzerinde kapsamlı sismik testler uygulamışlar ve özellikle de çok katlı uygulamalarda, kalıcı deformasyon meydana gelmeden, oldukça iyi performans gösterdikleri tespit edilmiştir.
  • Çapraz lamine ahşap panelleri, yalıtım gerektirmeyen veya az yalıtım gerektiren malzemelerdir. Çapraz lamine ahşap panelleri hassas toleranslar için, CNC ekipmanı kullanılarak üretilebildiğinden, daha sıkı oturan panel bağlantıları yapı için daha iyi enerji verimliliği sağlamaktadır. Masif paneller ayrıca binada neredeyse sıfır hava sızmasına neden olmaktadır. İnşası tamamlanmış bir CLT yapısının iç sıcaklıkları normalde gereken ısıtma veya soğutma enerjisinin sadece üçte biri ile korunabilir,
  • Kalın bir enine kesite sahip olan CLT paneller ile üstün yangına dayanıklılık sağlanmaktadır. Yangın esnasında, kütleleri yavaş yavaş yanar ve sonunda yapısındaki yanma durur. Bünyesinde daha az boş alan olduğundan dolayı, yangın tespit edilene kadar, yayılamaz. Şiddetli bir yangın olayındaki beton ve çelik yapılarla karşılaştırıldığında, CLT yapılar daha az bozulmaktadır.

Çapraz lamine ahşapın avantajları, uygulama alanlarını, tek katlı binalardan çok katlı konut binalarına, çok katlı kamu binalar, endüstriyel ve ticari binalara ve hatta köprü yapılarına kadar genişletmektedir. CLT duvar panelleri dinamik yüklere de dayanıklı olduğu Avrupa’da yapılan birçok testler ile kanıtlanmış ve Çapraz lamine ahşap depreme karşı dayanıklı bir malzeme olarak nitelendirilmiştir.

çapraz lamine ahşaplar6



çapraz lamine ahşaplar16

Çapraz Lamine Ahşap (CLT) Kullanım Alanları

  • Yapısal ve yapısal olmayan duvar elemanları
  • Beton temelli olan veya olmayan çok katlı yapılar
  • Kaplamalı veya kaplamasız ara bölme elemanları
  • Taban / tavan, balkon duvarı ve çatı elemanları
  • Ön yalıtımlı duvar ve çatı kasetleri
  • Destekli zeminler / balkonlar
  • Taşıyıcı kolonlar
  • Merdivenler

Çapraz lamine ahşap, tamamen ahşaptan yapılan binaların yapımında çok önemli bir yapı elemanı olarak hizmet etme potansiyelini göstermektedir. CLT, yapı, çevre, ekonomi, fayda ve mimari tasarım açısından çok çeşitli avantajlar sunmaktadır. Çapraz lamine ahşap, kavramsal olarak, konut dışı ve çok aileli orta katlı bina pazarında somut olarak rekabet edebilecek, sürdürülebilir ve uygun maliyetli bir yapısal ahşap çözüm sunmaktadır.

çapraz lamine ahşaplar15

Çelik elemanların ankrajlanması, lifli polimer yapıştırıcı bantların ve çelik levhaların kullanımı gibi bir çok farklı birleşim noktası çözümüyle tasarımda esneklik sunan Çapraz Lamine Ahşap Teknolojisi (CLT-Cross Laminated Timber) bir çok ülkede aktif olarak kullanılmaya başlandı bile.

çapraz lamine ahşaplar23



çapraz lamine ahşaplar14

CLT tabakaları, kontrplağa benzer şekilde birbirlerine dik tabakalarla oluşturulmuştur. Bu konfigürasyonla, bitişik tabakalar, tüm panelin takviye edici işlevi görür, boyutsal stabilite sağlar ve panellerin betona benzer şekilde her iki yönde yayılmasına ve taşınmasına izin vermektedir.

çapraz lamine ahşaplar8




çapraz lamine ahşaplar9

Alt katları betonarme veya çelik konstrüksiyon olarak inşa edilmiş binaların üst katları çapraz lamine ahşap konstrüksiyon olarak inşa edilebildiği gibi temel üzerinden itibaren bina komple çapraz lamine ahşap elemanlarla inşa edilebilmektedir. Farklı ebat, boyut ve özelliklerdeki elemanların gelişen teknoloji ile üretilebilmesi sayesinde her geçen gün çapraz lamine ahşap teknolojisiyle yapılan binaların yükseklikleri artmakta.

çapraz lamine ahşaplar5çapraz lamine ahşaplar25 çapraz lamine ahşaplar26





çapraz lamine ahşaplar17

çapraz lamine ahşaplar13

çapraz lamine ahşaplar11
CLT (Çapraz Lamine Kereste) Üretimi

Genel olarak, CLT üretimi, glulam üretimine oldukça benzerdir. Avrupa’da üretilen bilgilere dayanarak, CLT üretimi aşağıdaki ana adımlara ayrılabilir:

•Kereste Seçimi
•Kerestelerin Tasnifi
•Kerestelerin Finger Joint ile Birleştirilmesi
•Üretilecek Malzemenin Boyutlarına göre Kerestelerin Boyutlanması
•CLT tabakalarının oluşturulması
•CLT tabakalarına tutkal uygulaması ve taslak oluşumu
•Presleme
•Ürün Markalama, Paketleme ve Nakliye



çapraz lamine ahşaplar10

çapraz lamine ahşaplar3

çapraz lamine ahşaplar7



çapraz lamine ahşaplar4çapraz lamine ahşaplar19

İhtiyaca göre farklı geometrik şekillerde ve kavisli olarak da üretilebilen çapraz lamine ahşap elemanlar ile hem inşaat süresi, işçilik maliyeti gibi birimlerden kar edilebilmekte hem de düşük ağırlık ve insan sağlığına uygun oluşu nedeniyle can güvenliği açısından mükemmel çözümler elde edilebilmekte.

çapraz lamine ahşaplar20        çapraz lamine ahşaplar12

çapraz lamine ahşaplar21            çapraz lamine ahşaplar24

Çapraz lamine ahşap elemanların üretimini gösteren video:




Kaynak:Orman End. Müh. Abdullah Uğur BİRİNCİ- KARADENİZ BÖLGESİ YERLİ AĞAÇ TÜRLERİNDEN ÇAPRAZ LAMİNE AHŞAP (CLT) ÜRETİMİ VE OPTİMUM ÜRETİM PARAMETRELERİNİN BELİRLENMESİ

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir