Çeliğin Yapılara Uygulanmasındaki Tarihsel Gelişim

Demir ve çelik insanlık tarihinde eneski devirlerden beri bilinmekle beraber, geniş ölçüde üretilemediğinden iki yüzyıl öncesine kadar sadece silah ve eşya yapımında kullanılabilmiştir. 18. Yüzyılda İngiltere’de, yüksek fırın yöntemiyle geniş ölçüde ham devir ve font (pik) üretiminin başlamasından sonra, demirin yapı malzemesi olarak kullanılabilmesi olanağı ortaya çıkmıştır. Demir malzeme kullanılarak inşa edilen ilk mühendislik yapıları köprülerdir.

1676-Hooke Kanunu’nun geliştirilmesi

1744-L.Euler tarafından çubukların burkulma yüklerinin tanımlanması

1779-İlk demir köprünün inşaası-Coalbrookdale, İngiltere

1786-Dökme çelikten imal edilmiş olan bir kemer köprü modelinin Pain tarafından test edilmesi

1820-Çok katlı olarak inşa edilen Philedelphia binasının kolonlarının dökme çelikten imal edilmesi

1823-Levhaların burkulmasına karşı gelen diferansiyel denklemin Navier tarafından formüle edilmesi

1828-Çeliğin ilk kez bir köprünün inşaasındakullanılması (Viyana, Avusturya)

1840-ABD’de ilk demir kafes kirişin inşaası- Baltimore ve Ohio Demiryolu

1843-Block Island’da eski çelik olarak adlandırılan çelik malzemesinin bir deniz fenerinin inşaasında kullanılması

1847-Squire Whipple tarafından kafes sistemler için gerilme analizinin geliştirilmesi-1853’te inşa edilen kafes kiriş için

1853-58-Eski çelik kullanılarak inşa edilen ilk çerçeve yapı-& katlı çerçeveli Cooper Union’a ait ofis binası

1856-Çeliğin ilk kez ABD’de üretimi

1862-Bossemer konvertörü’nde üretilen çelikten imal edilen ilk köprü-Hollanda

1869-74-Çelik profillerle 1873’te inşa edilen ilk büyük köprü-çift katlı Eades Köprüsü; St. Louise, ABD

1873-Haddelemmiş ürünlerle ilgili geometrik ve karakteristik mukavemet değerinin ilk kez tablolaştırılması

1876-Eyfel Kulesinin inşaası

1877-1900-Çeşitli müşavir mühendisler ve demiryolu şirketleri tarafından hazırlanan ilk Amerikan yönetmeliklerinin yürürlüğe girmesi

1879-Tümüyle Bessemer konvertöründe imal edilen çelikten inşa edilen demiryolu köprüsü-Glaskow; Missouri

1880-Elektrik akı yöntemi ile kaynak yapılması

1883-Roebling ve Hildenbrand tarafından tasarlanarak boyutlandırılan asma köprünün açılışı-Brooklyn Köprüsü-New York

1884-Çelik çerçeveli ilk çok katlı yapı-W. Jenney tarafından tasarlanan Home Insurance Şirket Binası, Chicago

1888-Perçinli birleşimlerin Chicago’daki Tacoma Binasında uygulanması

1890-Firth of Forth Köprüsü-İskoçya

1905-İlk AREA (American Railway Engineering Association) Yönetmeliği’nin yürürlülüğe girmesi

1907-Çelik fabrikasının Bethlehem’de üretime başlaması

1908-Bu fabrikada ilk olarak haddelenmiş geniş başlıklı profillerin üretilmesi

1909-Geniş başlıklı profillerle inşa edilen ilk yüksek bina-American Optical Firması, Worchester, Massachusets

1914-“Plastik Mafsal”a yönelik olarak Kazinczy tarafından Macaristan’da gerçekleştirilen ilk test

1914-İlk kez ABD’de Amerikan Karayolları AASHO’nun (American Association of State Highway Officials) kuruluşu

1921-ABD’de ilk kez Çelik Yapılar Enstitüsü AISC’nin (American Institute of Steel Construction) kuruluşu

1923-Harvard Üniversitesi’nden Prof. G. Swain başkan olmak üzere uygulamadan 5 mühendis tarafından çelik yapılarla ilgili olarak kaleme alınarak yayınlanan ilk AISC Yönetmeliği

1926-ABD’de Karayolları’nca yayınlanan ilk AASHO Yönetmeliği

1936-J. F. Baker tarafından Bristol Üniversitesi’nde plastik tasarımla ilgili ilk çalışmaların başlatılması; ardından 1944’de Canbridge Üniversitesinde bu konuda yürütülen çalışmalar

1940-Tacoma Narrows Asma Köprüsü’nün inşaasının hemen sonrasında 7 Kasım 1940’da köprüye etkiyen rüzgar yükleri nedeniyle yıkılması

1944-Kolonların araştırılmasına yönelik bir konseyin oluşturulması. Bu konseyin hazırladığı “Guide (Rehber)” isimli bir kılavuz kitabın 1960’da yayınlanması

1945-Yapıların taşıma gücüne yönelik araştırmaların Lehigh Üniversitesi’nde başlatılması

1946-Brown Üniversitesi’nde malzemelerin plastik davranışı ile ilgili teorilerin matematiksel olarak geliştirilmesi

1946-American Demir ve Çelik Enstitüsü AISI (American Iron and Steel Institute) tarafından ilk kez AISI-Standardı’nın yayınlanması

1949-Yüksek mukavemetli bulonlarla ilgili olarak yayınlanan ilk yönetmelik

1957-Kuzey Amerika’da plastik teoriye dayanılarak yapılan ilk tasarım (D. T. Wright); ABD’de plastik teoriye dayanılarak yapılan ilk tasarım (W. A. Milek)

1961-AISC-Standardı’nın tümünün revizyonu

1962-Amerikan İnşaat Mühendisleri Odası ASCE (American Society Civil Engineers) tarafından sürekli olarak yayınlanan derginin ASCE Manual No.41 sayısında “Çelik Yapıların Plastik Tasarımı” adlı yayının ilk kez basılması. (2. Baskı 1979’de yayınlanmıştır)

1963-Sırasıyla Amerikan Çelik Yapılar Enstitüsü AISC, Demiryolu Mühendisleri Odası AREA ve Kaynak Derneği AWS (Amerşcan Welding Society) tarafından hazırlanan standartların yenilenmesi

1965-Çok katlı çerçevelerin taşıma gücüne göre tasarımına yönelik olarak geliştirilen plastik hesap yöntemlerinin yayınlanması

1969-AISC ve AREA Yönetmelikleri’nde büyük değişikliklerin yapılması

1970-Dünyanın en yüksek gökdelenlerinden biri olan New York’taki WTC (World Trade Center) Dünya .ticaret Merkezi’nin birinci kulesinin inşaatının bitimi. (yükseklik 411,5 m )

1973-Dünyanın en yüksek yapısı olan Chicago’daki Sears Tower binasına ait inşaatın bitimi (yükseklik 442 m)

1974-İstanbul Boğazı’nda karayolu geçişini sağlamak için 1074 metre açıklıklı ilk çelik asma köprünün inşa edilmesi. (1. Boğaziçi Köprüsü)

1994-1994 Nortridge Depremi sonrası sünek çelik yapı tasarımı konusunda önemli ilerlemelerin meydana gelmesi

1988-İstanbul’da 1090 metre açıklıklı ikinci çelik asma köprünün inşaası (Fatih Sultan Mehmet Köprüsü-Açılış 3 Temmuz 1988)

1998-806 milyon dolara malolan ve 1624 metre açıklıklı asma köprünün (Great Belt Bridge) Danimarka’da inşaası

1998-Japonya’da açıklığı 1990 metre, toplam uzunluğu 3910 metre olan ve halen dünyanın en uzun çelik asma köprüsü olan Akashi-Kaikyo Bridge Köprüsü’nün Honshu-Shikoku Bridge Authoritt tarafından Kobe ve Awaji-Shima’da inşaası

2001-11 Eylül 2001’dedüzenlenen birterör eylemi sonucunda WTC Dünya Ticaret Merkezi’nin her iki kulesine çarpan uçakların çelik ikiz kulelerin çökmesine neden olması