Arazöz Nedir?

Arazöz

“Arazöz”, karayollarında kullanılan kamyon, traktör gibi araçlara monte edilmiş bir su tankı vasıtasıyla su nakli ve sulama yeteneğine sahip olan araçlara verilen isimdir. Arazözlere genellikle şehirlerde yolları ve yol kenarlarındaki peyzajların sulanması işleminden aşina olsak da yangın söndürme faaliyetlerinde de çokça kullanılmaktadır.

Arazöz Ne Demek ?

Arazözler her türlü arazi koşullarında 4×4 konumunda %60 eğime kadar tırmanabilen ve %30 yan eğimde hareket edebilen ortalama 200 hp motor gücünde araçlardır (OGM, 2011c).

Kullanım amacına göre yol su pompası, sulama aparatları, basınçlı su ve hava sistemleri gibi farklı ekipmanlarla donatılan arazözlerin yangın söndürme işlemi için kullanılan modellerinde hidrolik kesiciler, hidrolik ayırıcılar, hidrolik silindir, kurtarma baltaları gibi çeşitli alet, edevat ve ekipmanlar bulunur.

Su depolarına, şantiyelere ve sulama alanlarına su naklinde de arazözler sıkça kullanılmaktadır.

Arazözler beraberinde taşıdığı ortalama 3,5 ton su, personel, hortumlar ve gerekli el aletleri ile arazide hızlı ve seri hareket edebilmektedirler. Arazözler orman yangınlarına müdahalede hendeklere girip çıkabilme ve araç şasisi ile su tankının birbirinden bağımsız hareket edebilme özellikleri ile şehir içi arazözlerinden ayrılırlar. Arazözlerin temel fonksiyonlarından biri tanktaki suyun pompa vasıtası ile ateş üzerine püskürtülmesi olduğundan, araçta kullanılan pompanın gücü, kalitesi ve özellikleri yangınla mücadelede büyük önem taşımaktadır. Bu araçlarda 40 bar’lık yüksek basınç kademesi ve 8 bar’lık normal basınç kademesi olmak üzere çift basınç kademeli su pompası bulunmaktadır. Arazöz ile hortumun ucundaki tabanca arasındaki her 10 m’lik kot farkı ± 1 bar basınç kaybına veya kazancına neden olmaktadır.

Arazöz ve Su İkmal Araçları

Orman yangınlarında kullanılan Orman arazözleri 4×4 veya 6×6 tahrikli araçlar olup, su tankları 3500 – 12000 litre su kapasitesine ve ayrıca köpük tankına sahiptir. Çift kabinli olanları şoför hariç beş, tek kabinli olanları ise şoför hariç iki kişi kapasitelidir. İtfaiye arazözü, her biri en az 200 metre olan üç çeşit hortum, bu hortumları birbirine bağlayan aparatlar, köpük donanımları, kendini kurtarma vinci ve diğer alet edevatlarla donatılmışlardır. Orman arazözlerindeki su tankları araç ana şasisine oynak bağlantılarla bağlanmış olup arazi şartlarındaki elastikiyet sağlanmıştır.

Su ikmal araçları ise şoför dahil 3 yolcu kapasiteli, her zaman 6×6 veya 6×4 den 6×6 ya geçebilme özelliğindeki araçlar üzerine oynak bağlantılarla bağlanmış 12000 litre su, en az 500 litre köpük kapasiteli tanklarıdır. Pompa, 3500-4000 litre su kapasiteli arazözlerde bulunan pompalar ile aynı özelliklere sahiptir.

Orman yangınlarında yol durumuna göre yangına gelebilecekleri en yakın yere kadar gelerek yangına müdahale veya itfaiye arazözlerine su ikmali görevini görmektedirler. Arazözler ve su ikmal araçları kendi pompaları ile baraj, gölet, göl, akarsu gibi kaynaklardan kısa zamanda dolum yapılabilmektedir. Arazözlere su tanklarından ve şebeke sularından da ikmal yapılmaktadır. Tüm arazöz ve su ikmal araçlarında; araca monteli, araç güç aktarma kutusundan veya yavru şanzıman olarak bilinen şanzımandan güç alarak, hidrolik sistemle veya elektrikli sistemle çalışan, araç tam yüklü vaziyette iken bile aracın batması durumunda aracın kurtulmasını sağlayan 40 metre halata sahip kurtarma vinci mevcuttur.