Baca Uygulamaları ve Baca Çeşitleri

•Bacalar binalarda kirli havayı dışarı atmak, binaya temiz hava temin etmek, binada çöplerin atılması ve tesisat hatlarını döşenmesi gibi amaçlarla yapılan kanallardır.
• Binalarda duvarlarla beraber veya müstakil olarak, kâgir veya metal malzemelerle inşa edilirler.
• Bacalar binanın sağlıklı ve kolaylıkla kullanımını sağlamak bakımından yaşamsal öneme sahiptir. bacalarla ilgili kurallara kesinlikle uyulmalıdır.

BACALAR HİZMET AMAÇLARINA GÖRE DÖRDE AYRILIR

•1-DUMAN VEYA ATEŞ BACALARI
•2-HAVLANDIRMA BACALARI VE IŞIKLIKLAR
•3-ÇÖP BACALARI
•4-TESİSAT BACALARI

1- Ateş Bacaları:

•Kalorifer, soba, şömine ve fabrika ocak ve kazanlarında yanan katı, sıvı ya da gaz yakıtların dumanını dış atmosfere atmak için yapılan bir bina bölümüdür. ateş bacalarında genellikle tuğla, pişirilmiş kil, beton künk veya özel betonlar kullanılır.

Ateş bacalarının yapım kuralları ve düzenleme şekilleri
•1- Bacalar özellikle iç duvarlarda düzenlenmelidir.
•2- bacaların uzun kenarları çatı eğimine paralel olmalıdır. böylece yağmur ve kar sularının baca dibine ve çatıya zararlı etkisi azaltılmış olur.
•3- bacalar çatı mahyalarını ve birleşim noktalarını kesmeyecek şekilde düzenlenmelidir.
•4- bacalar mümkün olduğunca bir arada gruplandırılmalı ve çatı üzerine en az sayıda çıkarılmalıdır.
•5- bacalar en yüksek çatı mahyası seviyesi ya da komşu bina üst kotundan en az 50 cm daha yukarıya çıkartılmalıdır. Aksi halde rüzgar nedeniyle geri tepme meydana gelebilir.
•6-baca içinde ki derzler iyice doldurulmalı ve düzeltilmelidir.
•7- bacanın içi sıvanmamalıdır. Dökülecek sıva parçaları bacayı tıkayabilir.
•8- bacaların bina ve çatı arasında kalan dış yüzeyleri derzlerden çıkması olası ateş ve yangın tehlikesinden korunmak amacıyla mutlaka sıvanmalıdır.
•9-baca içerisinde ki kurumun zaman zaman temizlenebilmesi için genellikle bodrum katta ve döşemeden en çok 70 cm yukarıda en az bir temizleme deliği bırakılmalıdır.
•10- baca dipleri yağmur ve kar sularının geçmesini önlemek üzere çinko bakır saç gibi malzemeden kaplanmalıdır.
•11- baca üzerine başlık yapılmalıdır. bunun sebebi bacalara yağmur ve kar suyunun kuşların ve haşerelerin girmesini önlemek ve rüzgârın bacalar üzerine etkisini azaltmak içindir.
•12- bacalar tehlikesizce ve kolayca temizlenebilmeli ve en kesitlerinde ki muhtemel bir daralma tespit edilebilmelidir.
•13- bacaların duvarlarına ve içine bacaya ait olmayan hiçbir eleman tesisat, dübel, kelepçe, çengel, anten kablosu yerleştirilmemelidir.
•14- baca duvarları prensip olarak döşeme kiriş kolon ve diğer taşıyıcı elemanlar tarafından kesilmemelidir.
•15- her soba ve ocak için ayrı bir baca yapılmalı, aynı baca kanalına 1 den çok baca deliği açılmamalıdır, bu zorunlu olarak uygulanacaksa 2 delik arasında en az 30 cm yükseklik farkı olmalıdır.

Baca Temizliği
•Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik’e göre: Odun, kömür gibi yüksek oranda is bırakan yakıt kullanıldığı takdirde bacalar 2 ayda bir, sıvı ve gaz gibi diğer yakıtlar kullanıldığı takdirde bacalar 3 ayda bir temizlenmelidir. Bacaların temizliği mahalli itfaiye teşkilatı tarafından yapılmaktadır. Yönetmelik özel firmalara da itfaiyeden izin almak kaydı ile baca temizliği yapabilme imkanı getirmiştir.

2-Havalandırma Bacaları ve Işıklıklar:

Kirli, kullanılmış ve kokusu iyi olmayan havayı dışarı atmak ve yerine temiz hava temin etmek amacıyla yapılan bacalara havalandırma bacası denir. Yalnızca ışık almak amaçlı yapılan bacaya ise ışıklık denir.

•Havalandırma bacaları 60×60 cm ‘den daha küçük olmamalıdır.

•Havalandırma bacalarından yararlanacak kısımlar yatak odaları mutfak banyo ve WC pencereleridir.

Baca Çeşitleri

Adi Baca

---

Şönt Baca:

Hem ateş hem havalandırma bacası olarak yapılan, aynı bacaya birden fazla soba borusu veya havalandırma deliğinin bağlandığı baca sistemidir.

---

Müstakil Baca

---

3- Çöp Bacaları:

Özellikle yüksek katlı yapılarda çöplerin kolayca toparlanması için katlarda veya bağımsız bölümlerde biriken çöplerin sağlığa zarar vermeden uzaklaştırılması için üretilen bacalara Çöp Bacaları adı verilir.

---

4- Tesisat Bacaları:

Binaların sıhhi tesisat, kalorifer tesisatı, elektrik, havalandırma ve iklimlendirme, telefon, televizyon gibi zayıf akım tesisatları ve diğer tüm tesisat boru ve kablolarının içerisinden nizami bir şekilde geçirilmesi için oluşturulan bacalara Tesisat Bacası adı verilir.