Bahçe Çiti

Bahçe çiti, duvar, paravan, demir-ahşap parmaklıklar ve yeşil çitlerle kuşatılan peyzaj tesisleri özel bir görünüm ve hacım kazanırlar. Peyzaj tesisleri; korunma, sınırların tesbiti ve mahremiyet temini gayesi ile çeşitli kuşatma elemanları ile çevrilirler.

Diğer kuşatma elemanları gibi bahçe çiti elemanlarının  bahçelerdeki belli başlı fonksiyonları şu şekildedir;

1. Park ve bahçelerin sınırlarını çevreliyerek belirgin duruma getirirler.
2. Park ve bahçelerin görünüşüne bizzat etkili olurlar.
3. Park ve bahçelerden dışarıya, dışardan park ve bahçelere olan görüşe kısmen veya tamamen mani olurlar.
4. Park ve bahçelere insan ve hayvanların girmesine engel olurlar.
5. Rüzgar ve gürültüyü azaltırlar. Sabah ve akşam güneş ışığını kontrol ederler.

Bahçe çiti ile kuşatmanın kalitesi ve derecesi çevreye uygun olarak yapıl malıdır. Kuşatmada kullanılacak materyal çeşidi ve çözüm yollar1 pek çoktur. Fakat daima estetik ve fonksiyon prensiplerini, psikolojik etkileri göz önünde tutmak gerekir. Örneğin; Mahremiyet ve çirkin bir görünüşün gizlenmesi isteniyorsa kuşatma elemanı insan boyundan yüksek ve solid olmalı; eğer insan ve hayvanların girmesine engel olunmak isteniyorsa; üzerinden aşılmıyacak derecede yüksek, arasından geçilmiyecek kadar dar olmalıdır. Park ve bahçenin, çevrenin güzel görünüşlerine açık olması isteniyorsa kuşatma elemanı, kısmen açık ve alçak ve/veya hiç olmamalıdır. Eski devirlerde korunma ve mahremiyete çok önem verildiğinden saray ve villa bahçeleri çok yüksek ve solid duvarlarla surlarla çevrilmiştir.

Bahçe çiti ve benzeri kuşatma elemanlannm tesisinde dikate alınacak belli başlı hususlar şunlardır;

• Bahçe Çiti elemanı olarak kullanılacak materyal (ah­şap, demir) doku, renk ve form bakımından çevresine uygun olmalı, mümkün olduğu kadar çevrede kullanılan malzemenin benzeri olmalıdır.
• Çit elemanları sağlam, güzel, sade ve basit olma­lıdır.
• Çit elemanlarının yüksekliği göz seviyesinden ya alçak veya yüksek olmalıdır. Göz seviyesindeki kuşatma eleman­ları mekanı ikiye böldüğünden iyi görünmezler. Meyilli arazilerde tesis edilecek kuşatma elemanları me­yde paralel olarak inşa edilmeli, merdiven gibi kademeli olmalı­dır.

• Kuşatma çitlerinin ve elemanlarının yüksekliği mahalli kanunlara, çev­reye ve fonksiyona uygun olarak tespit edilmelidir.
• Alçak bahçe çitleri elemanları, 20, 40, 60 cm. yükseklikte
• Orta yükseklikte bahçe çitleri elemanları, 80-140 cm. yüksek­likte
• Yüksek bahçe çitleri elemanları 180-250 cm. yükseklikte inşa edilmelidir.
• Kuşatma elemanı olarak önce yeşil çit, sonra ahşap par­maklıklar, demir parmaklıklar ve paravanalar tercih edilmelidir.

Ahşap parmaklıklar bilhassa orman sahalarındaki peyzaj tesis­lerine, şehir kenarındaki küçük ev bahçelerine çok güzel görünüş kazandırırlar.

Ahşap parmaklıklı bahçe çitleri yuvarlak ve köşeli kesitli olmak üzere iki tipte inşaedilirler. Yuvarlak kesitliler kırsal sahalardaki, köşeli ke­sitliler ise şehir içindeki park ve bahçelerde tercih edilir.

Yuvarlak kesitli bahçe çiti parmaklıkların inşasında direk olarak 10 ve­ya 15 cm. çapında, yatay lata olarak 8 cm. çapında, parmaklık ola­rak 3 ila 4 cm. çapındaki yuvarlak ağaçlar kullanılır. Köşeli kesitli parmaklıkların inşasında ise direk olarak 10×10 cm. ebadında, parmaklık olarakta 5×3 cm. ebadındaki köşeli ağaç­lar kullanılır. Önce arzu edilen yükseklikte (60-140 cm.) direkler 2-2,5 m- aralıklarla 60 cm., derinlikte toprağa gömülür. Diplerine beton harç dökülür (20x20x60 cm). Direkler latalarla yatay olarak alttan ve üstten birbirlerine bağ­lanır. Latalar üzerine parmaklıklar dikey olarak tesbit edilir.

Bahçe çitlerinde parmaklıklar arasında bırakılacak mesafe, parmaklık geniş­liğinden daha az olmalıdır. Parmaklıklar direklerle aynı yükseklik­te veya biraz daha alçak olmalıdır.

Genel olarak yatay ve dikey istikametlerde dizilirler. Eğik ola­rak dizilen parmaklıklar iyi görünmez. Ahşap parmaklıklar dış te­sirlerle kolayca çürüyebilirler. Buna mani olmak için yağlanmaları veya verniklenmeleri gerekir. Parmaklıkları yağlı boya ile yeşil» beyaz veya mavi gibi renklere boyamak doğru değildir. Çünkü ah­şapta arzu edilen renk ahşabın tabii şartlarda almış olduğu renktir. Bu sebeple parmaklıklara vernik veya XyIamon gibi yağlar emdiri­lerek tabii odun rengi verilir.

Kırsal sahalarda kamıştan yapılan bahçe çitleri ve parmaklıklar ile hasırdan örülen paravanalarda çok zarif ve güzel görünürler. Fakat narin ve zayıf dokulu olduklarından uzun ömürlü değildirler.