Beton Kalıbı Yağlama-Kalıp Yağı-Kalıp Ayırıcılar

Kalıp yağı, betonun kalıba yapışmayarak kolay sökülmesini sağlayan kimyasaldır. Bunun yanı sıra kalıp yağı, kalıp söküldükten sonra beton yüzünün istenilen düzgünlükte olmasını da sağlar. Betonun gronülometrisi ve vibrasyonunun iyi yapılmış olmasının yanında, kalıpların betona temas eden yüzeylerinin gereken özenle hazırlanmış olması ve kalıbı sökmenin de uygun şekilde yapılması düzgün bir yüzey elde etmede önemlidir.

Kalıp yağı sıklıkla ahşap veya metal kalıp yüzeylerinden beton yüzeylerine transfer olarak beton içerisine doğru ilerler ancak bu penetrasyon genişliği ve derinliği önceden belirlenemez. Bu yüzden betona nüfus edecek kalıp yağının, kullanılan kalıp çeşidine göre seçilmesi ve kalıptaki dozajı önemlidir. Yine kalıp yağının temiz ve birikinti oluşturmayacak şekilde yüzeye uygulanması, düzgün bir yüzey elde etmede yarar sağlamaktadır. Çok fazla kalıp yağı beton yüzeyinin sertleşmesini önler ve renk bozukluklarına neden olur.

Kalıp yüzeyi ve beton arasında oluşmuş film tabakası betonun yerleştirilmesi ve sıkıştırılması esnasında önemli gerilmelere maruz kalır. Film tabakası bu mekanik hareketlere, aşınma ve kayma gerilmelerine, tabaka kalınlığında değişim yaratacak etkilere ve buhar kürü uygulanacak ise termal etkiye karşı dirençli olmalıdır. Bu yüzden kullanılan kalıp tipine göre kalıp yağının seçilmesi çok önemlidir.

Kalıplar Hangi Yağlarla Yağlanır? Betonarme Kalıpların Yağlanmasında Hangi Yağlar Kullanılır?

Kalıp yağı olarak madeni yağlar kullanılır ve temelde bu madeni yağlar, sentetik yağlar ve mineral esaslı yağlar olarak iki gruba ayrılır. Sentetik yağlar kimyasal yollarla elde edilen yüksek özellikli yağlardır. Mineral yağlar ise petrolün rafinasyonu ile üretilerek elde edilir. İki ana baz yağı türü olan mineral ve sentetik yağların karışımıyla da çeşitli türlerde yağlar da üretilmektedir. Genelde kullanılan kalıp yüzeyinde patentli olduğu firmanın kendi tavsiye ettiği kalıp ayırıcıları kullanılmalıdır. Geleneksel kalıplarda kullanılan yanmış yağ ve mazot da modern kalıplarda ayırıcı olarak kullanılabilir. Ama kalıp firmaları bu durumda yüzey kalitesine garanti vermemektedir.

Kullanım amacına uygun olarak üretilen piyasadaki çeşitli kalıp yağları, değişik viskoziteli baz (madeni yağ) yağlarının, içerisine oksidasyon (paslanmaya karşı) ve korozyon (aşınma) engelleyici, temizleyici, pas ve yanma önleyici gibi üründen beklenen fiziksel ve kimyasal özellikleri sağlaması için çeşitli katkı maddelerinin karıştırılmasıyla elde edilir. Katkı maddesi ise, ürüne istenilen özellikleri kazandırmak, mevcut özellikleri geliştirmek, istenmeyen özellikleri minimuma indirmek veya yok etmek için yağlara ilave edilen kimyasallardır. Bu katkıların oran ve içeriğini yağın kullanım alanı belirler.

Kalıp Yağının Taşıması Gereken Özellikler

• Kalıbın sorunsuz olarak betondan ayrılmasını sağlamalıdır.
• Soğuk havalarda kullanılacak ise -7 °C’ye kadar püskürtülebilir olmalıdır.
• Kalıplarda ısıtma kullanılması durumunda dahi yüzeyde lekelenmeye neden olmamalıdır ve homojen görünümlü bir beton elde edilmesini sağlamalıdır.
• Çevre yönetmeliklerinde belirtilen sınırlamalara uygun olmalıdır.
• Yüzeyde boşlukların oluşumunu mümkün olduğunca engellemelidir.
• Koku yaymamalıdır.
• Parlama sıcaklığı 93,3 °C’nin üzerinde olmalıdır.
• Üzerine uygulanacak yüzey kaplamalarının aderansını olumsuz etkilememelidir.
• Kimyasal katkılarla uyumlu olmalıdır.
• İçerdiği kimyasal aktif madde dibe çökelmemeli/ayrışmamalıdır.
• Eğer emülsiyon tip bir kalıp ayırıcı kullanılıyorsa, yeterince farklı sıcaklıklarda stabil kalabilmeli ve su fazından ayrılmamalıdır. Konsantre haldeki emülsiyonlar tavsiye edilen oranlarda suyla rahatlıkla karışabilmelidir.
• Kalıp üzerinde kalıntı bırakmamalı veya mümkün olduğu kadar kısa sürede yüzeyden temizlenmelidir.

Kalıp Nasıl Yağlanır? Kalıplar Yağlanırken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Ahşap kalıp ilk kez kullanılıyor ise kalıp, yağa doyurulmalıdır. Aksi takdirde kalıbın, kalıp yağını veya beton suyunu emmesiyle beton yüzeyinde, çimentonun yetersiz hidratasyonundan kaynaklanan kumsu ve tozuyan bir yüzey elde edilir. Ayrıca, ahşap kalıbın üretildiği ağacın özelliğine göre, ortama salıverilen şeker de hidratasyonu etkileyip tozumaya neden olabilir. Eğer ahşap bir kalıp, uzun bir süre herhangi bir koruyucu olmadan doğrudan güneş altında tutulursa, yine tozlanmaya neden olur ve renk değişimine etki eder. Bu durumda, solventsiz, mineral ve sentetik kalıp yağları tercih edilebilir.

Plastik malzemeli kalıp, plastik veya çelik gibi absorban olmayan kalıplarda, dikkat edilmesi gereken fazlalıklardan kaçınarak ayırıcının homojen olarak uygulanmasıdır. Bu ayırıcılar düşük viskozitede olmalı, yağ asitleri, ıslatıcılar ve korozyon önleyicilerle performansları artırılmalıdır. Özellikle solvent ile inceltilmiş kalıp ayırıcıların plastik kalıpları deformasyona uğratmaması veya çözmemesi sağlanmalıdır. Çelik kalıplar için korozyon inhibitörü içeren ayırıcı kullanılması tavsiye edilir.

Atık yağların kalıp yağı olarak kullanımı, renk bozuklukları ve boşluklu yüzeyler gibi arzu edilmeyen sonuçlar doğurur. Bu nedenle cephe görünüşü estetik önemde olmayan yapılarda tercih edilebilir ve mümkünse bu yağlar filtre edilmiş olarak kullanılmalıdır. Cephenin temiz olarak üretilmesi isteniyorsa yeni yağlar, cephenin kirlenmemesi için az karbon içeren yağlar (gas-oil) kullanılmalıdır. Renk bakımından cephenin önemi büyük ise mesela beyaz çimento kullanılmış ise tasfiye edilmiş yağlar ve kolloidal mamüller tercih edilmektedir. Her kullanmada, kalıp yüzünün yağ sürülmeden önce temizlenmesi gerekmektedir. Kalıp yüzünün temizlenmesinde tel fırça veya çelik süpürge kullanılmaktadır.

Kaynak:Kadir DALLI-FARKLI KALIP YAĞLARININ YAPAY PUZOLAN KATKILI YÜKSEK DAYANIMLI BETONLARDAKİ ETKİLERİ