Beton Metrajı Nasıl Yapılır? Excel Beton Metraj Tablosu

Beton Metrajı Çıkarken Nelere Dikkat Edilir?

Beton Hesabı Nasıl Yapılır?

Beton Metrajında Donatı Hacmi Düşülür mü?

Temel, Döşeme, Kolon, Merdiven, İstinad Duvarı Beton Metrajları

Excel Beton Metraj Tablosu

Beton metrajı bir hacim hesabı olduğundan, herhangi bir beton veya betonarme elemanın metrajını çıkarırken, çıkarılacak elemanın 3 boyutunu da bilmemiz gerekir. Bunun için ilgili elemanın projesinin, planı ve kesiti gerekmektedir. Bazı durumlarda proje sadece kesit veya plandan oluşabilmektedir. Bu durumlarda da derinlik veya kalınlık gibi diğer eksik boyut projede mutlaka açıklanmış olmalıdır.

Beton metrajı yapılacak yapı veya eleman çok farklı türlerde olabilir. Bir su yapısı, baraj, beton yol, istinad duvarı, bahçe duvarı, menfez, temel kazığı veya binalar bunların örneklerindendir. Burada önemli olan beton metrajının mantığını anlayıp, bunu değir tüm uygulamalara uyarlayabilmektir. (Menfez Nedir?)

Karışıklıkların önüne geçmek için metraj yaparken her zaman belirli bir düzene göre ilerlemek gerekir. Beton metrajı yaparken de en üst kottan en alt kota veya tam tersi en alt kottan en alt kota kot kot ilerleyen bir düzen oluşturmak gerekir. Örneğin önce temel, daha sonra temel üzerindeki kolon ve varsa betonarme perde duvarlar, daha sonra x kotu tabliye ve daha sonra tekrar kolonlar şeklinde ilerlenebilir. Kolon boyutları ve adetleri genellikle benzer olacağından, tüm kotlardaki kolonları tek bir metraj cetvelinde toplamak da kolaylık sağlayacaktır.

Beton metrajında en çok kafa karışan noktalardan bir tanesi kolonlar ile döşeme-kirişlerin birleşim noktalarıdır.

Buralarda kolonları bir bütün şeklinde düşünürsek, örneğin kat yüksekliği 3 metre döşeme 32 cm asmolen olsun, bu durumda kolon yüksekliğini 3 m alıp döşemeden kolon hacmi düşülmelidir. Yaygın olarak yapılan kabul ise birleşim bölgesinin kalınlığının kolon boyundan düşülmesi şeklinde yani, 268 cm kolon yüksekliği alınarak metraj cetveline işlenmesidir.

En çok karşılaşılan yapı türlerinden olan bina yapılarında karşılaştığımız döşeme ve tasarım biçimleri için beton metrajı örnekler yapalım, dikkat edilmesi gereken noktaları belirtelim. Beton metrajı için oluşturulmuş excel metraj tablosuna bunları işleyelim. (Boş excel beton metraj tablosuna sayfanın sonundaki linkten ulaşabilirsiniz)

Metraj tablosunda minha yapılacak yani düşülecek hacimleri tablodaki benzer alanındaki sayının negatif olarak girerek tabloya işleyebiliriz. Tablo satır ve sayfa sonlarında bu hacimleri toplam hacimden çıkararak metrajı oluşturacaktır.

Temel Beton Metrajı

Bilindiği üzere yüzeysel temeller tekil, mütemadi-sürekli, radye veya bunların birleşimi olan karma temeller olarak düzenlenir. Burada beton metrajı açısından hesaplanması en kolay olan uygulama radye temeldir. r.

Burada 55 cm derinliğinde radye temel tasarlanmış. AutoCad üzerinden bünün alanı bir defada ölçebileceğimiz gibi (aa komutu ile), temeli geometrik olarak 3 farklı alana ayırıp parça parça da metrajı elde edebiliriz. Paftanın kuzey tarafındaki çıkıntıları ayrı ve onun güneyindeki büyük parça dikdörtgenleri ayrı ayrı alıp çetvele işleyelim.

Tekil temel beton metrajında ise tekil temelleri ve bu temelleri birbirine bağlayan bağ kirişlerin metrajlarını ayrı ayrı ele alınır. Bağ kirişler burada tip olarak verildiği için kirişleri tek tek ölçerek toplam bir ölçü elde edip cetvele işleyebiliriz.

Burada yine kolonların temel içerisindeki bölümleri temel şeklinde hesap edilebilir.

Mütemeadi-sürekli temellerde ise kirişler tek tek ele alınıp metraj yapılmalı, bu kirişlerin kesişim bölgeleri ise minha yapılmalı yani düşülmelidir. Bunun dışında varsa bağ kirişler de eklenir.

Temel uzunlukları projeden okunabileceği gibi, temel kiriş açılımlarından da elde edilebilir.

Kolon Beton Metrajı

Kolon boyutlarına kolon aplikasyon veya kalıp planlarından bakabiliriz. Kolon uzunluklarını ise kat yükseklerini mimari kesitten elde ederek veya statik projedeki kolon boykesitlerinden ulaşabiliriz.  Aşağıdaki örnekteki yapıyı 3 katlı olarak düşünelim ve benzer kolonları bir araya toplayalım. Kat yüksekliğini 3 m, döşeme sistemini de 32 cm asmolen olarak düşünüp kolon yüksekliklerini 2,68 m olarak hesap edelim.

Döşeme ve Kirişlerin Beton Metrajı

Kat döşemeleri ile kirişlerin beton metrajları beraber olarak aynı tabloda hesaba alınır. Plak döşeme ve asmolen döşemeler için birer örnek yapalım.

Asmolen Döşeme Beton Metrajı

Asmolen döşeme için beton metrajı çıkarırken döşemeyi iki farklı bölüme ayırarak hesap yaparız. Kirişler ve döşeme. Bilindiği üzere asmolen döşeme, asmolen kirişler, nervür olarak adlandırılan küçük kirişler ve bunların üzerinde topic betonu veya döşeme betonu olarak adlandırılan 7-10 cm gibi kalınlıkta bir döşeme betondan oluşur.

Bu döşeme betonunu bütün alanı kapsayacak şekilde gözönüne alıp, kiriş ve nervürlerde bu kısmı düşerek metraj yapacağız.

Burada kolaylık olması açısından merdiven kovası hariç bütün alanı AutoCad ile ölçüp metraj cetveline işleyelim. Daha sonra 7cm’lik bölümü düşülmüş şekilde kirişleri ekleyeceğiz. Nervür kirişlerde ise yine kolaylık olması açısından ya tüm nervürleri ölçüp toplam bir uzunluk şeklinde gireriz ya da ortalama uzunluktaki bir nervürden kaç adet olduğunu hesaplayıp benzaer adetini belirleyerek işleyeceğiz. Tali nervür, baca ve havalandırmaların etrahındaki yine 15 cm lik hatılları da ekleyeceğiz.

Plak Döşeme Beton Metrajı

Plak döşemelerin beton metrajı asmolen döşemelere göre daha kolaydır. Burada yine komple 15 cm döşemeyi bütün alıp, kirişlerden bu mesafeyi düşebilir. Geometrisi düzgün kolay bir örnek yapıp bu sefer plakları kirişlerden ayrı ayrı alalım ve beton metrajını işleyelim.

Merdiven Beton Metrajı

Merdivenlerin beton metrajı diğer metrajlara göre daha karmaşıktır.

 Merdiven metrajı için merdiven eğimine dolayısıyla merdiven kesitine ihtiyacımız vardır. Beton metrajı için merdiveni 3 kısıma ayırabiliriz; merdiven döşemesi, basamaklar ve sahanlık.

Buradaki örnekte 26 adet basamağımız bulunuyor. Merdiven döşemesi ve sahanlık 15 cm, her bir basamağı ise 17,30 x 30 x 1/2 x basamak genişliği olarak ele alacağız.

 

İstinad Duvarı Beton Metrajı

İstinad duvarı beton metrajı çıkarmak da oldukça basittir. Metraj için gerekli olan istinad duvar kesiti, duvar uzunluğu ve barbakan yerleşimleridir. Basit bir örnek çözmemiz gerekirse;

Yine bütün beton metrajlarında olduğu gibi, kesit alanı x derinlik şeklinde bulacağımız hacimden, barbakanları çıkararak toplam beton hacmine ulaşırız. Derinliği 10 metre ve kesiti de şekildeki gibi alarak metraj cetveli oluşturalım.

 

 

 

 

 

Beton Metrajında Donatı Hacmi Düşülür mü?

Metraj yaparken akıllara takılan bir nokta ise betonarme kesitlerde, donatı hacimlerinin metrajdan düşülüp düşülmeyeceği konusudur. Unutmamak gerekir ki gerek imalat hataları, gerek yerinde ölçü hataları nedeniyle %100 nokta atışı şeklinde bir beton metrajı çıkarmam mümkün değildir. Peki bu donatı hacimleri dikkate alınacak miktarda hacim kaplar mı?

Şöyle düşünürsek, kirişlerde maksimum %2, kolonlarda %4, bindirme bölgelerinde ise %6 donatı oranına  izin verildiğini düşünürsek yaklaşık ortalama donatı hacmini betonun %5’i olarak düşünebiliriz. Kalıp şişmeleri imalat hataları vs. açısından bu miktarın, bu hata paylarının kapatacağını düşünülüp, böyle bir hacim düşmesi hesabına girmeyebiliriz.

BETON METRAJI İÇİN HAZIRLANMIŞ EXCEL HESAP TABLOSUNA BURAYA TIKLAYARAK ULAŞABİLİRSİNİZ.