Beton Yüzeyinin Düzeltilmesi-Mastarlama-Perdahlama

Yeni dökülmüş ve sıkıştırılmış betonun prizini almaya başlamadan önce (en fazla 1 saat içinde) yüzey düzeltme işlemine başlanması gerekir. Küçük alanların yüzeylerinin düzeltilmesi işleminde ahşap veya çelik el mastarı ve mala kullanılabilir. Büyük alanların yüzey düzgünlüğünün sağlanmasında titreşimli mastarlar kullanılmalıdır. Daha sonra gerekiyorsa perdahlama işlemine geçilir.

Mastarlama işleminde önemli olan beton yüzeyindeki su-çimento şerbetinin (terlemenin) düzgünlüğünü sağlamaya yardımcı olmasıdır. Beton yüzeyinin el mastarı ile mastarlanması için en az iki kişi gerekmektedir. Mastarlama işlemi beton dökümü yönünde yapılmalıdır. Genelde beton sahasının kısa kenar yönünde yapılması gerekir.

• Beton dökümünün ardından ilk düzeltme işlemi, kalıb yerleşmiş ve sıkıştırılmış betonun yüzeyinde bulunabilecek çıkıntılı veya çukur kısımlardan kurtulmak, beton yüzeyini aynı seviyeye getirebilmek için yapılmaktadır. Bu işlem için düzgün yüzeyli mastarlar kullanılmaktadır.
• Son düzeltme ilk düzeltme işleminin sonunda aynı seviyeye getirilmiş olan beton yüzeyinin tamamen düzgün bir duruma getirilebilmesi için yapılmaktadır. Son düzeltmede yüzdürme yöntemi işlemi, tirfil adını verdiğimiz aletle beton yüzeyine hafifçe bastırarak, beton yüzeyi üzerinde yüzdürülerek, beton yüzeyindeki pürüzlü kısımlar ve ince çatlakların kapanması sağlanabilmektedir.
• Yüzdürme yöntemi ile yüzey düzgünleştirmesi işleminde betonla temas eden ve dönen bir disk bulunan motorlu aletlerde kullanılmaktadır. Ancak, daha düzgün ve pürüzsüz bir yüzey elde edebilmek için çelik mala ile düzeltmeye gerek duyulmaktadır.

Son düzeltme işlemlerinin başlatılabileceği zamanın tespiti şu şekilde yapılır:

• Beton yüzeyinde hiç su bulunmamalı, beton yüzeyi parlaklığını kaybetmemiş olmalıdır.
• Beton yüzeyi, bir insan yükünü taşıyabilecek kadar (ayakla basıldığı zaman en fazla 3-5 mm’lik bir iz bırakabilecek kadar) katılaşmış olmalıdır.

MASTARLAMA:
Betonun yüzeyini bitirme, düzeltme, düz hale getirme işlemine mastarlama denir. Yeterli uzunlukta, düz bir ahşap vasıtasıyla beton yavaşça kesme hareketi yapılarak, bir taraftan diğer tarafa doğru hareket ettirilir. Mastarın bir tarafında kalan beton seviyenin düşük olduğu noktalara doğru itilir. Mastarın bu kısmında aşırı oranda beton birikmesi durumundan, kürek vasıtasıyla uzaklaştırılır. Bu işlemi takiben beton yüzeyindeki çıkıntı ve çukurları yok etmek ve büyük agrega tanelerini beton içerisine gömmek amacıyla beton yüzeyine mastarlama işlemi yapılır.
Yüzey alanı geniş betonlama işlemlerinde uzun saplı mastarlar kullanılmaktadır. Normal betonlama işlemlerinde kullanılan mastarlar tercihen ahşaptan, hava sürüklenmiş betonlarda kullanılan mastarlar ise alüminyum veya magnezyum alaşımından yapılmış bir metalden olmalıdır.

PERDAHLAMA:
Beton yüzeyinin perdahlanması işlemi, pürüzsüz bir yüzey görünümü elde etmenin yanı sıra, aşınma dayanımı ve dış etkilere karşı dayanıklılığı yüksek bir beton yüzeyi elde etmek amacı ile yapılır.
Bu ilk mastarlama işlemi terleme ile yüzeye su toplanmadan önce tamamlanmış olmalıdır. Yüzeyin aşırı oranda mastarlanmasından kaçınılmalıdır. Aksi takdirde, durabilite özellikleri zayıf bir yüzey elde edilir.

Perdahlama ikiye ayrılır;
Enine perdahlama
Boyuna perdahlama

İlk olarak zemin tesviye edilir. Daha sonra nivo düzleminde göre kodlama yapılır. Beton dökülür. Mastarlanır ve kurumaya bırakılır. Beton perdahlama işlemine hazır hale gelir. Perdahlama, dökülen betonun donmadan önce yüzeyinin uzun ve düz aletle düzeltilmesidir. Perdahlama işlemi, helikopterli makine denen perdahlama makineleri ile yapılır. Perdah makinesi beton zeminin düzleşmesini ve daha sağlam olmasını sağlar. Bu makineler dairesel dönüşlü makinedir. 120′ lik, 90’lık ve 70′ lik olmak üzere üçe ayrılır. Bu makineler ile beton arası boşluklar da kapatılır. Helikopterli beton uygulaması, ek bir şap atma maliyeti ve zaman tasarrufu sağlar.

Perdahlama işlemi istenilen düzlük, sağlamlık ve parlaklık olana kadar devam eder.
Perdahlamanın; kalıp, temel fabrika, döşeme, bahçe, otopark gibi birçok alanda uygulaması görülebilir.
Perdahlama bunların yanında aşınma dayanımı ve dış etkilere karşı dayanıklılığı yüksek bir beton yüzeyi elde etmek için kullanılır. Perdahlama enine ve boyuna olmak üzere ikiye ayrılır. Enine perdahlama yol eksenine dik, boyuna perdahlama yol ekseni boyunca yapılır.

Ekstra aşınma dayanımı ve dayanıklılığı gerekli olduğu durumlarda beton yüzeyine bazı yüzey sertleştirici maddeler uygulanabilir. Fabrika zeminleri, otoparklar, stok alanları, garajlar, süper marketler gibi aşınmaya karşı dayanıklılık ve tozumayan bir zemin gerektiği durumlarda bu tür maddeler sıklıkla kullanılır.
Kimyasal katkı maddelerinin uygulanacağı betonların çimento dozajı, S/Ç oranı, çökme değeri ve basınç dayanımın belirli değerleri sağlaması isteriz. Betonun yüzeyinin mastarlanmasını ve yüzeydeki serbest suyun ortamdan uzaklaşmasını takiben beton üzerine çıkıldığında katkı maddesinin cinsine göre (genelde en fazla 3mm derinliğinde iz bırakacak bir sertliğe ulaştığı zaman) yüzeye üniform olacak şekilde serpilir ve tepsi perdahı ile zemine yedirilir. Yüzey üzerinde yürünebilecek sertliğe ulaştığı zaman helikopter mala ile perdahlanır. Bu işlem çözülmeyen birleşenlerin yüzeye yakın boşluklara çökelmesine neden olur.
Böylece daha güçlü ve yoğun tabaka elde edilir. Yaygın olarak kullanılan bu tür kimyasalların esası, sodyum silikatlara veya fluoro silikatlara dayanmaktadır. Çimentonun hidratasyon ürünlerinden kalsiyum hidroksitle reaksiyonlara ilave C-S-H yapı oluşturmaktadır. Yüzey sertleştirici olarak çoğunlukla silis, karborondum kökenli sert minerallerden yararlanılır.

SÜPÜRME (SIYIRMA):
Perdahlama geçiren yüzeyler kullanıma açıldıktan sonra özellikle nemli olduklarında oldukça kaygandır. Kaymaya karşı direncin istendiği bu tür yüzeylerde yüzey sert metal süpürgeler vasıtasıyla pürüzlü hale getirilmektedir. Bu işlem genellikle ikinci düzeltme işlemine takiben yapılmaktadır. Daha ince bir yapının istendiği yerlerde ikinci düzeltme işlemini takiben daha yumuşak bir süpürge kullanılmalıdır.
Beton yüzeyinin metal süpürgeler vasıtası ile pürüzlü hale getirilmesi