Demiryollarında Altyapı ve Üstyapı

DEMİRYOLU YAPISININ TANIMI:
■ Demiryolu yapısı, trafik yüklerini güvenli bir şekilde zemine iletebilecek ve demiryolu hattını doğanın zararlı etkilerinden koruyabilecek nitelikteki bir temel ile demiryolu taşıtlarına hareket ilkelerinin gerektirdiği koşullarda konforlu ve güvenli bir taşın yolu sağlayabilecek elemanlardan oluşur.

ALT YAPI VE GÖREVLERİ:

■Yapımı tamamlanmış bir demiryolunda, platform düzeyi ile doğal zemin çizgisi arasmdaki bölgeye ALTYAPI adı verilir.

■ Altyapı; yolun dolgu kesimlerinde, dışardan getirilmiş toprak ile oluşturulmuş bir toprak gövdedir.

■ Yarma kesimlerinde ise yukarıdaki tanımlamaya göre platform düzeyine gelinceye kadar kazılan doğal zemindir, ancak kazı işleminden sonra platform üzerinde istenilen düzlüğü ve eşit yük dağılımını sağlamak amacıyla döşenen ve sıkıştırılan toprak, dolgu kesimlerindeki kadar büyük hacimlerde olmasa bile, yarma kesimindeki altyapıyı oluşturur.

Altyapının görevlerini şöyle sıralayabiliriz:

■ Hattın her kesiminde istenilen yükseltide düzgün bir yüzey sağlamak,

■ Üstyapıya sağlam bir temel oluşturmalı,

■ Üstyapı tarafından iletilen yükleri güvenle karşılayıp geniş bir alana yaymalı,

■ Yeterli taşıma gücüne sahip olmalı,

■ Geçirimli olmalı, yani su tutmamak,

■ Dondan etkilenmemek,

■ Çevre koşullarından etkilenmemek,

■ Uzun ömürlü ve ekonomik olmalı.

ÜSTYAPI VE GÖREVLERİ:

Demiryolu taşıtlarının güven, konfor, hız ve ekonomik olarak seyrini sağlayan ve altyapı üzerine döşenmiş bulunan malzeme ve elemanlarnın tümüne ÜSTYAPI denir.

■ Üstyapı; araba tekerleklerinin üzerinde yuvarlandıkları, yol eksenine paralel yönde ve belirli bir hat genişliğinde döşenmiş bir çift çelik ray, bunların altında yol eksenine dik alarak ve belirli aralıklarla yerleştirilmiş ahşap, çelik ya da betonarme traversler, rayların birbirine ve traverslere bağlantısını sağlayan küçük bağlantı elemanları ve traverslerle altyapı arasına döşenmiş balast tabakasından oluşur.

 Üstyapının taşıyıcı ve yol olarak şu görevleri güvenle yerine getirmesi istenir:

■ Yol boyunca demiryolu arabalarına düzgün ve pürüzsüz bir yuvarlanma yüzeyi sağlamak,

■ Demiryolu taşıtlarından gelen statik ve dinamik kuvvetleri güvenlikle ve kalıcı sekil değiştirmelere uğramadan karşılamak ve kısmen azaltarak altyapıya iletmek,

■ Yeterli elastikliğe sahip olmak,

■ Şekil bozukluklarına uğradığında, kolayca eski durumuna getirilebilir özellikte olmak, özellikle dereyman sırasında yolun tümüyle tahribine neden olmamak,

■ Yüzey sularını bünyesinden kolaylıkla uzaklaştırabilir özellikle olmak,

■ Uzun ömürlü ve ekonomik olmak.