Eğik Kablo Askılı Köprüler

Uzun mesafeleri en az sayıda ayak ile geçmek, estetik açıdan güzel tasarımlar sunabilmek ve köprü döşemesinin ana kablo olmadan doğrudan bir veya birden fazla kuleye ( Pilona ) kablolarla bağlanması yöntemi ile inşa edilen köprü tipine eğik kablo askılı köprü denilmektedir. Eğik kablo askılı köprüler ayak yapımına uygun olmayan yerlerde (deniz trafiği yapılan yerler, su düzeyinin ayak yapımını zorlaştırdığı geniş nehir geçişlerinde, ayak yapımına uygun olmayan geniş vadi geçişlerinde, köprü ayaklarının geçişleri engellediği durumlarda, vb.) uzun açıklıkların geçilebilmesi için tercih edilen bir köprü türüdür.

Eğik kablo askılı köprünün ayak ekseninden ayak eksenine olan mesafeye açıklık (ana açıklık) denilmektedir. Eğik kablo askılı köprülerin gelişmişliği daha uzun açıklıklı, yük kapasitesi daha fazla, daha hafif köprü inşa edilmesiyle ölçülmektedir. 150 m ile 1000 m hatta daha fazla açılıklarda uygulanan bir köprü modeli olan eğik kablo askılı köprü yapım, bakım yönünden ekonomik olması, hızlı yapılabilmesi ve estetik olması nedenlerinden dolayı tercih edilmektedir.

 

 

Eğik kablo askılı köprüler:

• tabliye,
• kablo,
• temel
• kule (pilon) olmak üzere dört ana unsurdan oluşmaktadır.

Tabliye betonarme, ard germeli betonarme veya çelikten, kablolar çelikten, temel betonarmeden, kuleler çelik,b betonarme veya çelik betonarme birleşiminden oluşan kompozit malzemeden genellikle yapılmaktadır. Eğik kablo askılı köprünün segmentleri prefabrik üretilip (çelik ya da betonarme) yerine yerleştirilebildiği gibi yerinde döküm betonarme olarak da yapılabilmektedir.

Eğik kablo askılı köprü tasarımında açıklık, kablo sayısı ve kule (pilon) yüksekliği arasında bir etkileşim bulunmaktadır. Açıklığı fazla olan köprülerin genellikle kablo sayısı ve kule yüksekliği fazladır. 3 açıklıklı köprülerde ana açıklığın toplam açıklığa oranı %45-65 iken 2 açıklıklı köprülerde %60-70 civarındadır. Kule yüksekliğinin ana açıklığa oranı %25 civarındadır.

Eğik kablo askılı köprülerdeki yükün kuleye aktarımı, kule ile tabliye arasında farklı açılarla gerilmiş kablolarla sağlanmaktadır. Kuleye gelen yükleri almak ve dengelemek için genellikle pilonların arka kısmında yaklaşım köprüleri kullanılmaktadır.

Eğik kablo askılı köprüler gerek projelendirme esnasında gerekse uygulanma esnasında karmaşık bir çalışma sistemi gerektirmektedir.

Eğik kablo askılı köprülerin yapı elemanlarının toplam maliyet içerisindeki oranı aşağıdaki şekildedir:

• Yapı Elemanı-Toplam Maliyet İçerisindeki Oranı
• Temel %20-25
• Kule %5-10
• Kablo Sistemi %10-15
• Tabliye %30-35
• Diğer %15-20

Eğik Kablo askılı köprülerin hizmet ömrü genellikle 100 yıldır.

Önemli Eğik Kablo Askılı Köprüler

Strömsund Köprüsü

1953 yılında Alman Franz Anton Dischinger tarafından yapımına başlanan köprü 1956 yılında bitirilerek trafiğe açılmıştır. Strömsund köprüsü eğik kablo askılı köprünün yeniden doğuşunu temsil etmektedir. İsveçin Jamtland bölgesinde, Dragon gölü üzerinde bulunan Strömsund Köprüsü 182 m ana açıklığı, 75 m kenar açıklıkları ile toplam 332 m uzunluğunda olup inşa edildiği dönemdeki en büyük Eğik Askılı Köprü olma özelliğindedir. Kule yüksekliği 28 m, tabliye genişliği 14.30 m, tabliye yüksekliği 3.25 m olan köprü çelikten imal edilmiştir. Köprüdeki kablolar fan sistemi ile pilonda aynı noktaya ankre edilmiştir.

Theodor Heuss (Nordbrücke) Köprüsü

Nordbrücke köprüsü olarak da adlandırılan Theodor Heuss Köprüsü Strömsund Köprüsünden sonra yapılan ikinci modern kablolu köprüdür. Almanya’nın Düseldorf kentindeki Ren Nehri üzerinde yapılmıştır. Kule yüksekliği 43.91 m, tabliye genişliği 26.6 m, tabliye yüksekliği 3.39 m olan köprü çelikten imal edilmiştir. Almanya’da yapılan ilk kablolu köprü olma özelliğinde olan Theodor heuss köprüsü 260 m ana açıklığa, 108 m kenar açıklıklara sahiptir.

Severin (Severinsbrücke) Köprüsü

Severinsbrücke olarak ta adlandırılan Severin Köprüsü Almanya’nın Köln şehrindeki Ren nehri üzerinde kurulmuştur. Almanya’da inşa edilen ikinci kablolu köprüdür. A tipi tek pilonun uygulandığı 2 açıklıklı asimetrik olarak inşa edilen ilk köprü olma özelliğindedir. Köprü 302 m ana açıklık, 389 m tek kenar açıklıklı olmak üzere toplam 691 m uzunluğundadır. Kule yüksekliği 77.20 m, tabliye genişliği 29.5 m, tabliye yüksekliği 4 m olan köprü çelikten imal edilmiştir. Araçların, yayaların ve trenin üzerinden geçebileceği şekilde tasarlanan köprünün yapımına 1956 yılında başlanmış olup 1959 yılında tamamlanarak trafiğe açılmıştır.

Duisburg-Neuenkamp Köprüsü

Almanya’nın Düseldorf kentindeki Ren nehri üzerinde yapılan Otoyol bağlantısı olarak kullanılan Duisburg-Neuenkamp köprüsü Rheinbrücke Duisburg-Neuenkamp köprüsü olarak da adlandırılmaktadır. 350 m ana açıklığı, 240.64 m ve 186.76 m lik kenar açıklıklarla toplam 777.40 m uzunluğundadır. Kule yüksekliği 48 m, tabliye genişliği 35.80 m, tabliye yüksekliği 3.75 m olan köprü çelikten imal edilmiştir. Tabliye tekil kolon şeklindeki kulelere tek sıra kablolar ile tabliyenin ortasından bağlanmaktadır. 1968 yılında yapımına başlanan 1971 yılında tamamlanarak trafiğe açılan köprü toplam 64.6 milyon Euro’ya mal olmuştur.

Brotonne Köprüsü

Brotonne Köprüsü Fransa’nın üst Normandiya bölgesinin Le Havre ve Rouen kentleri arasında yer almaktadır. 320 m ana açıklığı 202 m ve 213.5 m ’lik kenar açıklıklarla toplam 735.5 m uzunluğundadır. Kule yüksekliği 72.70 m, tabliye genişliğin19.20 m, tabliye yüksekliği 4 m olan köprü ön germeli betonarme malzemeden imal edilmiştir. Tabliye, tekil kolon şeklindeki kulelere tek sıra kablolar ile tabliyenin ortasına bağlanmaktadır.

Rande Köprüsü

İspanyanın Redondala ve Moana Bölgelerini birbirine bağlayan bu köprü İtalyan mühendis Fabrizio de Miranda, İspanyol Florencia del Pozo ve Alfredo Possoro tarafından tasarlanmıştır. Yapıldığı dönemde 200-400 m arasındaki ana açıklığa kablolu köprüler tasarlanırken, sınır olan 400 m bu köprüde ilk defa aşılarak 400.14 m lik ana açıklıklı ve 147.42 m kenar açıklıklı köprü tasarlanmıştır. Rande köprüsü kule yüksekliği 118.60 m, tabliye genişliği 23.46 m, tabliye yüksekliği 2.70 m olan çelik betonarme kompozit malzemeden imal edilmiştir.

Tatara Köprüsü

Japonyanın Seto denizi içerisinde bulunan Honshu ve Shikoku adalarını birleştirmek amacıyla inşa edilmiştir. 890 m ana açıklığı, 164.5 m ve 257.5 m kenar açıklıklarıyla birlikte 1312 m uzunluğundadır. Ayrıca köprünün her iki tarafında bulunan 3 ayrı kenar açıklığın da dahil edilmesiyle köprü toplam 1480 m uzunluğundadır. Ters Y şeklinde inşa edilen kulenin yüksekliği 220 m olup üzerinde yayalar ve bisikletler için 1 şerit, araçlar için 2 şerit kesit uygulanan köprünün tabliye genişliği 30.6 m dir. Tabliye su yüzeyinden 26 m yüksekliğindedir.1973’te asma köprü olarak tasarlanan tatara köprüsü hem çevreye fazla zarar vermemek hem de daha ekonomik çözümler bulmak maksadıyla 1989 yılında Eğik kablo askılı köprü tasarlanmış 1993 yılında yapımına başlanarak 1999 yılında köprü tamamlanarak trafiğe açılmıştır.

Kao-Ping Hsi Köprüsü

Kao-Ping Hsi Köprüsü, Tayvan’daki Kaohsiung ve Pingtung ilçelerini birbirine bağlayan Gaoping Nehri üzerinde yapılan eğik kablo askılı bir köprüdür. Ters-Y tipi tek pilonun uygulandığı 2 açıklıklı asimetrik olarak inşa edilen köprü tipindedir. Köprü 180 m kenar açıklık, 330 m ana açıklık ve 2107 m’lik yaklaşım viyadüğü ile birlikte toplam 2617 m uzunluğundadır. Kule yüksekliği 183.5 m, tabliye genişliği 34.5 m, tabliye yüksekliği 3.20 m olan köprü çelik ve ard germeli betondan imal edilmiştir. Tabliye Ters Y şeklideki kuleye değiştirilmiş fan sistemi ile tek sıra kablolar halinde tabliyenin ortasından bağlanmaktadır.

Sutong Köprüsü

Çin Halk Cumhuriyetinin Şangay ve Nantong şehirlerini birbirine bağlamak amacıyla Yangzte nehri üzerinde yapılan Sutong Köprüsü 1088 m ana açıklığı, 300 m lik kenar açıklıkları ile birlikte 1688 m uzunluğundadır. Ayrıca köprünün her iki tarafında bulunan 2 adet kenar açıklığında dahil edilmesiyle köprü toplam 2088 m uzunluğunda olmaktadır. Kule yüksekliği 306 m, tabliye genişliği 41 m dir. Yapım maliyeti 1.7 milyar dolar olan köprünün yapımına 2003 yılında başlanmış olup 2008 yılında tamamlanarak trafiğe açılmıştır.

Stonecutters Köprüsü

Çin Bölgesinde, Hong Kong adası ile Tsing Yi adası arasında bulunan Rambler kanalı üzerinde yapılmıştır. 1018 m ana açıklığı, 289 m kenar açıklıkları birlikte 1596 m uzunluğundadır. Tek kolon üzerinde duran köprünün kule yüksekliği 295 m, tabliye genişliği 50 m dir. Kuleden çıkan kablolar 2 sıra halinde tabliyenin en dış kenarına bağlanmaktadır.

Russky Köprüsü

Rusyanın Nazimov yarım adası ile Russky adasını birbirine bağlayan köprü 1104 m ana açıklığı, 384 m kenar açıklıklarıyla birlikte 1872 m uzunluğundadır. Ana açıklığı yönünden dünyadaki en uzun Eğik kablo askılı köprüdür. Kule yüksekliği 320,9 m, tabliye genişliği 29,5 m’dir. Yapım maliyeti 1 milyar doları aşan köprü 2009 yılında yapımına başlanmış 2012 yılında tamamlanarak trafiğe açılmıştır.

Kaynak: Hatip YILDIZ-NİSSİBİ KÖPRÜSÜNÜN HESAP ESASLARI VE YAPIM AŞAMALARININ İNCELENMESİ