Kategoriler: İnşaat Terimleri SözlüğüYapı Malzemeleri

Gabion Nedir? Gabion-Tel Örgü-Sandık Duvarlar Nasıl Uygulanır?

İçerik

Toggle

1. Gabion Duvar

Gabion duvarlar punta kaynaklı çelik tel örgüden imal edilen kutuların içine taş doldurularak imal edilirler. Son yıllarda kullanımı artan esnek ve geçirgenliğe sahip olan Gabion duvarlar, şev ve düşey yarmaların stabilitesini korumak için kullanılan ekonomik ve estetik çözümler getiren duvar tipleridir.

Gabion duvarlar; kıyı korumasında, dere yatağı ıslahında, heyelen bölgelerinde, kaya tutucu bariyer olması, erozyon riskinin yüksek olduğu alanlarda toprak kayması önlenmesi ve sel riskinin azaltılmasında, havza iyileştirmesinde, demiryolu ve karayolu uygulamalarında, istinat yapılarında, sınır tahkimatlarında, köprü ayak yaklaşımlarında etkin olarak kullanılmaktadır.

Sayfanın sonundaki bağlantılardan, örnek gabion çizimi, projesi ve hesabı ile gabion teknik şartnamesi örneklerine ulaşabilirsiniz.

Genelde 1×1 m kesitli ve 2-4 m uzunluğundaki tel sepetlerin içine 250-100 mm boyutlu kaya parçaları ile doldurulur. Bu sepetler çalışma alanına kapalı olarak getirilir, yamaç yanına kolayca taşındıktan sonra açılır ve prizma biçimine getirildikten sonra içi taş doldurularak istenen konuma bırakılır. Bu boyutlarda sandıkta 0,45 dolayında bir boşluk oranı sağlanmaktadır. Bunun sonucu sandıkların sıkışabilirlik özelliklerini ve buradan kaynaklanacak sorunları göz önünde tutmak gerekir. Duvarın bazı bölümleri bu sıkışabilirlik sonucu aşağıya doğru hareket edeceğinden rijit duvarların tersine, dolgu ile duvar arasında aşağı değil, yukarı doğru bir kesme kuvveti oluşur.

Gabion duvarlarda devrilme, tabanda kayma, sandıklar arası kayma, kaya dolgunun sıkışması ile ilgili inceleme yapmak gereklidir. En uygun değerleri elde etmek için duvar eğiminin α=6%-10% arasında olması önerilmektedir.

Gabion duvarın %30 boşluklu yapıda olması nedeniyle barbakana ihtiyaç duymamakta ve geri planda oluşan su basıncını tahliye edebilmektedir. Gabion duvarlar ağırlık yapısı ve donatılı sistemler olarak (toprakarme mantığı doğrultusunda) iki ana prensip göre çalışmaktadır.

Ağırlık yapısı şeklinde tasarlandığında gabion duvar piramit mantığı ile tasarlanmakta ve mevcut kesitin ağırlık merkezi belirlenmektedir. Bu doğrultuda gabion duvarın stabilitesine negatif yönde etki eden deprem, yükler ve geri dolgusu kuvvetleri belirlenmektedir. Duvarın stabilitesine pozitif yönde etki eden yükler duvarın kendi
ağırlığı, duvarın ön tarafında yapılacak dolgular ile karşılaştırılmaktadır. Donatılı sistemlerde gabion duvarın çalışma mantığı farklıdır. Bu tarz sistemlerde ön tarafta 0,5-1 m yüksekliğinde kutu gabionlar kullanılmakta ve sistem geogrid, geotekstil veya çelik donatı malzemeleri ile güçlendirilmektedir. Sistemin stabilitesi kullanılacak donatı malzemeleri ile sağlanmakta ve kayma yüzeyleri belirlendikten sonra donatıların kayma yüzeyleri üzerinde oluşacak kesme kuvvetlerini taşıması mantığı dayanmaktadır.

1.1. Gabion Duvar Nasıl Uygulanır?

Kutu gabionlar altıgen şeklinde çift bükümlü örülmüş tel gözeneklerden (ağlardan) imal edilir. Dolgu malzemesinin özelliğine bağlı olarak 60, 80 ve 100 mm açıklık boyuna sahip tipleri vardır. İmalatta kullanılan tel kalınlığı 2,40-3,00 m arasında değişen ağır galvaniz kaplı yumuşak çelik telden yapılmaktadır. Bazı projelerde galvaniz kaplı çelik tel 0.50 mm kalınlığında PVC tabaka ile kaplanabilmektedir. Dayanıklı olmaları için tel örgü gabionlar, köşelerinden kalın bir tel ile çerçevelenmiştir. Gabionlar çeşitli boyutlardaki kutular olarak diyaframlı veya diyaframsız olarak üretilebilmektedir.

2. Gabion Duvar Tasarımı

Gabion duvar tasarımında , ağırlık istinat duvarlarında olduğu gibi dış ve iç stabilite tahkiklerinin yapılması gerekmektedir. Etkili hususlardan birisi de tel örgü–sandık duvar-gabionun yerleşim şeklidir. Tabana konulan ilk sıranın eğimi, üst sıralarda daralan kesitin ne şekilde oluşacağı hususudur. Örneğin duvar dış görünümünün ön cephede düz ve toprak tarafında kademeli olması veya tam tersine toprak tarafında düz, ön cephede basamaklı olması istenebilir veya her iki taraftan da basamaklı bir geometri seçilebilir. Bu farklı sandık duvar geometrilerinin sağlayacağı iç ve dış stabilite güvenlik sayılarının da farklı olacağıdır. Dolayısı ile önce teknik olarak en ekonomik ve emniyetli geometri aranmalı, daha sonra görünüm ile ilgili tercihlere göre tasarım taşıma gücü dikkate alınarak düzenlemelidir.