Hastanelerin Mimari Tasarım Standartları

Hastanelerin tasarımı en yoğun şekilde yönetmeliğe tabi tesis türleri arasındadır. Sağlık tesislerini düzenleyen kurallar ve – standartlar; hastaları, çalışanları ve ziyaretçileri güvende tutmakta kilit rol oynamaktadır. Projenin tasarım sırasında, çok sayıda ve çeşitli yerel, bölgesel ve ulusal standart ve düzenlemeleri göz önünde tutmak çok önemlidir. Gerek yeni, gerekse yenilenen veya tadilat ve eklenti yapılan sağlık binalarının projelendirilmesi, tasarımı, yapımı, bakımı ve onarımı söz konusu standartların gerekliliklerini karşılamak zorundadır (Sağlık Bakanlığı İnşaat ve Onarım Dairesi Başkanlığı, 2011), çünkü bu standartlar bir taraftan en iyi uygulama şeklini sağlarken diğer taraftan minimum standartlar ve mekânların güzel tasarlanması arasında dengeyi sağlarlar.

Uluslararası alanda, standartlar genellikle ülkeye özgüdür; çok azı dünya çapında kabul edilmektedir. Örneğin, Türkiye genelinde sağlık tesisleri “Türkiye Sağlık Yapıları Asgari Tasarım Standartları 2010 Yılı Kılavuzu’nun baz alınmasıyla tasarlanır. Bu kılavuzun amacı; gerek kamu, gerekse özel sağlık yapılarında asgari tasarım standartlarını belirleyerek bu alanda hizmet kalitesini arttırmaktır. İhtiyaçlar öngörülerek, tadilat ve ek binaların yapılmasına gereksinimi azaltarak sağlık yapılarının maliyetlerini azaltır ve sağlık hizmet sunumunun daha etkili, verimli ve nitelikli olmasını sağlar.

Türkiye Sağlık Yapıları Asgari Tasarım Standartları 2010 Yılı Kılavuzu’na buradan ulaşabilirsiniz.

Tasarım kılavuzu, bir sağlık tesisi projesinde standart bir tasarım olarak kullanılmamalıdır ve her bir proje için işlevsel ve fiziksel bir tasarım programı da hazırlanmalıdır.

Kullanıcıların ihtiyaçlarını ve uygulanabilir kod gereksinimlerini en iyi şekilde karşılayan eksiksiz ve doğru bir proje tasarımı geliştirmek proje mimarı ve mühendisinin sorumluluğundadır. Bu tasarım standartlarında belirlenen genel standartlara örnek olarak “Türkiye Sağlık Yapıları Asgari Tasarım Standartları 2010 Yılı Kılavuzu”na göre ihtisas hastanelerinde (üçüncü basamak hastaneler) yatak başına 130 m2 alan ayrılır. Bu standarda karşın, modern sağlık yapıları uygulamalarında ve dünya örneklerinde; cerrahi ağırlıklı hastanelerde en az 150 m2, dâhili hastanelerde en az 120 m2, rehabilitasyon hastanelerinde 200 m2, psikiyatri hastanelerinde 150 m2 olarak belirlenmiştir. Bu oran, çok özel yapısal standartları ortaya koyan sağlık kampüs çalışmalarında ise yatak başına 200 m2 ye kadar ulaşabilir (Sağlık Bakanlığı İnşaat ve Onarım Dairesi Başkanlığı, 2011). Ayrıca, bu kılavuzlardaki ilkeler, tasarım veya inşaat tekniklerindeki yenilikleri ve iyileştirmeleri sınırlama amacı taşımamaktadır. Sağlık tesisi mimari tasarımında, her bir tesisteki mekânsal ihtiyaçların mimari tasarımda öngörülmesi ve giderilmesi için yeni çözümlerin bulunması gerekmektedir. Bu doğrultuda pek çok tasarım standardında sağlık tesislerinin mimari tasarımının verimli olabilmesi adına her bir proje için tasarım öncesi bilimsel çalışmalar ve gerektiğinde araştırmaların yapılması önemle tavsiye edilmiştir.

(Sahra Hastanesi Nedir? Ne Zaman, Nasıl Kurulur? Yapısı)