İhaleye Girmek İçin Mühendis/Mimara Ortaklık Teklif Edilmesi

Kamu İhale Kanunu, Yapım işleri ihaleleri uygulama yönetmeliğinin 30. Maddesine göre yapım işlerinde iş deneyim belgesinin istenilmesi zorunludur. Bu kapsamda 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamında ihalesi gerçekleştirilen yapım işine teklif verecek isteklilerin iş deneyim belgesi sunmaları gerekmektedir.

Mühendis veya mimarlar, lisans eğitimlerine uygun yapım işleri ihalelerinde, iş deneyimi olarak mezuniyet belgelerini sunabilirler.

Mühendis ve mimarların mezuniyet belgeleri ile ihalelere başvurabilmelerine ilişkin düzenlemeler Kamu İhale Kanunu, Kamu İhale Genel Tebliğinde ve Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinde belirtilmiştir.

Mühendisi veya mimar diplomasının iş deneyim belgesi olarak kullanılabilmesi için tüzel kişiler için diploma sahibi inşaat mühendisi veya mimarın en az beş yıldır şirketin en az % 51 hissesine sahip olması gerekmekte. İki ortak da % 50 hisseye sahip olduğunda diploma iş deneyim belgesi olarak kullanılamamaktadır.

Şahıs firmaları mühendis veya mimar diplomalarının iş deneyim belgesi olarak kullanılabilmesinde en az 5 yıl şartı aranmamaktadır. Mezuniyet tarihinden itibaren 1 yıl geçtikten sonra 334.368,-TL’ye kadar iş bitim belgesi / iş deneyim belgesi olmadan diploma sunulmak şartıyla teklif verilebilmektedir, yapım işleri ihalelerine girebilmektedir.

Mezun oldukları tarihten itibaren mühendis ve mimarlar bu konuda sürekli müteahhitlerden teklifler almaktadır.

Bu, mühendis-mimar üzerine şirket kurup, mühendis-mimara hisse verip onların diploması üzerinden ihalelere girilmesi veya mühendis-mimarın şahıs şirketi kurması ve bu şirket üzerinden müteahhitin iş almak istemesi gibi teklifler eş, dost, akraba veya tamamen yabancı insanlardan gelebilmekte.

İnşaat mühendisi-mimar üzerine şirket kurmak, %51 hisse vermek veya şahıs şirketi kurulması konusunda diploma sahibi mühendis-mimarların çok dikkatli olması gereken konular vardır.

Özellikle bu müteahhitler daha genç, yeni mezun veya en fazla 4-5 yıllık mühendis-mimarlara bu şekilde tekliflerle giderler ki deneyimli teknik elemanların bu şekilde riskleri almayacağını bilirler.

Öncelikle farkına varılması gereken durum iş deneyimini sunan mühendis-mimarın %51 hisseye sahip olması onu şirketin en büyük hissedarı, sorumlusu yapar. Şahıs firmalarında zaten firma=şahıs, şahıs=firmadır.  İş deneyimi isteyen müteahhit,yeni tanışılan kötü niyetli herhangi bir insan olabileceği gibi herhangi bir güven sorunu yaşanmayacak çok yakın bir akraba, eş dost da olabilir.

Yapım işleri, yani inşaat sektörü bilindiği üzere iş güvenliği açısından en riskli gruplardandır. İşin tüm denetim ve yönetimi kendisinde olmayan bir mühendis-mimarın herhangi bir inşaat işine imza atması, yetki alması, sorumluluk yüklenmesi kendi geleceğini tehlikeye atması anlamına gelmektedir. Hele ki işçilerin sigorta giriş çıkışları hakkında bilgisi, denetlemesi olmayan bir mühendisin, müteahhitin ufacık bir ihmali, sigorta girişini yaptırmaması veya unutması durumunda yaşanacak bir kazada uğrayacağı yaptırımlar son derece ağırdır.

İdari açıdan değerlendirisek, bir ihaleye teklif verilmesi aşamasından, işin bitirilmesi, geçici kabul yapılması, kesin kabul yapılması hatta garanti süresi dolana kadar her adımdan şirketler, dolayısıyla mühendis ve mimarlar sorumludur. Ve Kamu İhale Kanunu ve Kamu İdareleri yapım işlerinde oldukça hassas ve özenlidir. Bir teklifin yanlış yazılmasından, iş süresince yaşanan aksaklıklara, taahhüdün zamanında yerine getirilememesinden yıllar sonra imalat kaynaklı hataların ortaya çıkmasına kadar yüzlerce risk bulunmaktadır. Ve tüm bunların ayrı ayrı cezaları bulunmaktadır. İhalelerden süreli veya süresiz men edilme, maddi ve idari para cezaları, hatta usulsüzlük vb durumlarda ağır cezaya kadar gidebilecek durumlarla karşı karşıya kalınabilmektedir. İnternette yapılacak ufak çaplı bir aramayla binlerce örnek dava dosyasına ulaşılabilmektedir. Bu tarz durumlar sürekli yaşanmaktadır.

Müteahhitlerin iş deneyimi amacıyla mühendis-mimarlarla anlaşmak istemesinin bir diğer nedeni de bir müteahhitin bir ihaleye birden fazla dosya ile katılmak istemesidir. Yasal olarak birbiri ile bağlantısı olan herhangi iki şirket aynı ihaleye katılamaz ama tanıdık bir mühendis üzerinden verilen bir teklifle bu yasal engel aşılmaya çalışılmaktadır.

Müteahhitle anlaşıp diplomasını kullandıran mühendis-mimarların en fazla karşılaştığı sorun ise mali konularda yaşanmaktadır. İnşaat işlerinde kredi, çek kullanımı çok yaygın ve ihale meblağları genellikle yüksektir. 1 senelik bir mühendisin 250.000 tl’lik bir işin altına girdiğinde, ki bu miktar her yıl katlanmakta, olası bir aksilik durumunda sorumluluğu yüklenmesi gerekirse bunun altından kendi başına kalkması pek mümkün değildir. Anlaşılan müteahhitin kötü niyetli olduğunu düşünmeye gerek duymadan, birçok farklı etkene bağlı olarak her ay onlarca batan, çeklerinde, kredilerinde sorun yaşayan müteahhitlerle karşılaşıyoruz. İşin yönetiminde, mühendis-mimarın aldığı eğitim doğrultusunda işlemeyen işlerde henüz meslek hayatının başında eksilere düşmenin, banka kredi notlarını alt üst etmenin, cezalar yemenin veya bu risklere girmenin bir anlamı yoktur.

Bir diğer en çok sorun yaşanan konu ise vergi konularıdır. İnşaat sektöründe müteahhitler her daim kdv, stopaj ve gelir vergisi konularında hassastırlar. Çok kapsamlı bir konu olduğu için detaylı bir şekilde anlatmak zor olsa da kabaca müteahhitlerin bu vergileri gider olarak görmemeleri, bu vergilerden kaçmak için yasal olmayan bir çok işleme başvurmaları çok karşılaşılan hatalardandır. Bu konularda yaşanacak bir sıkıntıda ağır cezalar ortaya çıkmakta hatta hapis cezalarına kadar gidebilecek durumlar yaşanmaktadır. Özellikle vergi takipleri ve fatura işlemleri konusunda şirketin sorumlusu yani mühendis-mimarın her konuda kesinlikle bilgisi onayı, olmalı, bunun aksi tartışma konusu dahi olmamalıdır.

Bu tür anlaşmalara gitmenin risk faktörleri ve belirsizlikleri burada anlatılanlardan çok daha fazla veya farklı şekillerde olabileceği gibi mühendis ve mimarın faydasına da sonuçlanabilir. Biz en yakınınız olsa dahi bu tür anlaşmalara kesinlikle gidilmemesini tavsiye ediyoruz.