İnşaat Yapım Aşamasında Dikkate Alınması Gereken Etmenler

İnşaat yapım aşamasının özellik gösteren ve bu nedenle dikkate alınması gereken etmenleri aşağıdaki biçimde sıralayabiliriz:

1. Yapım tipi yeri ve koşulları;

♦ Yapım teknolojisi ve süreci seçimi,

♦ Yapım ve maliyet tahminindeki risk boyutu,

♦ Geçici şantiye yerleşimi,

♦ Dış etkilerin yapım etmenlerini etkilemesi,

♦ Şantiye binası, işçi barakalarının yapımı,

♦ Yapının arsa ile olan yasal bağlantıları nedeniyle üzerindeki kullanılacak malzeme vb.yle birlikte arsa sahibinin mülkiyetine girmesi. Sözleşmede aksinin belirtilmesi haricinde, inşaat süresince çıkan maliyet ve fiyat yükselişleri nedeniyle mülk değerindeki artışlar inşaatın sahibine intikal edeceği,

2. İnşaat süresince ürünün niteliğinin değişime yönelik olarak üreticinin bir değişiklik yapamayacağı,

3. Yapım sürecinde daima belirsizlikler vardır. Bu nedenle;

♦ Keşiflerde “risk” unsurunu dikkate almak gerekir,

♦ Yetersiz proje ve şartnamelere dayanılarak teklif istenmesi, ihalede değişken fiyat sisteminin olması riski yükleniciye devreder, bu husus gözönünde bulundurulmalıdır,

♦ İşverenin inşaatı çeşitli yüklenicilere bölerek yaptırmaya çalışması işin kontrolü ve yürütülmesini zorlaştırır,

4. İhale teklifindeki tahmini maliyet, çeşitli açılardan ve değişik koşullarda edinilen deneyime dayanılarak saptanır,

♦ Proje ve şartnamelerdeki belirsizliklerin artışı, teklif fiyatlarında farklılaşmaya yol açar,

♦ İhale en düşük teklife verilirse kalite sorunları ortaya çıkabilmektedir,

♦ “Birim fiyat” esasına göre yapılan ihalelerde kesin hesap işlemi uzun sürdüğü için kesin teminatı da uzun süre bağlı kalır.

5. İnşaat sektöründe açık rekabet yoktur;

♦ İnşaat kalitesi her işveren tarafından kendi şartnamesinde belirlenir, ya da Bayındırlık İskan Bakanlığı şartlarına uymak durumundadır,

♦ Yüklenici, maliyetteki risk ve amortisman (aşınma payı) gibi etmenlerden indirim yapabilir.

6. İnşaattaki rasyonalizasyon öncelikle tasarım aşamasında yapılmalıdır. “İşveren, finansör, proje müellifi, yüklenici” biçiminde bir sırayla, yapı üretim aşamalarına göre yapılan bir sıralamada en son sırada gelen yüklenici, her işte rasyonelleşmeyi yapamaz. Çünkü koşullar kendisinden öncekilerce belirlenmiştir.

7. İnşaat işçisinin büyük çoğunluğu geçici olarak çalışır. Bu nedenle;

♦ Öğrenme ve uyum sağlama sürecinde üretim düşük, maliyet yüksek olacaktır.

♦ Üretkenlik sağlıklı biçimde tahmin edilemez.

♦Şantiyede barınma olanakları sağlanması gerekecektir.

♦İşçi ücretleri bireysel üretkenlikle saptanamaz. Sürekli değişen üretim koşulları kendisine “parça başına” ücret ödenmesini zorlaştırır.

♦İnşaat işçisi için düzenli bir “meslek içi eğitim” yoktur. Gelişmiş ülkelerde eğitim şantiyeleri kurulmaktadır.

♦İnşaat, emek yoğun teknoloji kullanır. Endüstrileşmemiş ülkelerdebu koşul, piyasa koşullarına göre işçi çalıştırma olanağını verir.

♦ Proje, program ve şartnamelerde doğal olarak bulunan belisizlikler sonucu inşaat uygulamalarında planlanmayan ilişkiler bulunacaktır. Bu nedenle bazı kararların “yerinde” ve “hızlı” alınması gerekebilir.

8. Yapının tamamlanması, teslim ve kullanım Evresi: bu evrede eylemler tanımlanmış, gereken deneme ve testler yapılmış, eylem planlanları sonuçlanmıştır.

Kullanıcının önbilgileri (kullanım/işletme bilgileri, bakım-onarım bilgileri) verilir.

9. Yıkım Evresi: Bu süreç bazen başka projelerin ön aşaması olabileceği gibi de kabul edilebilir. Arsa üzerindeki yapının fonksiyonel ve nesnel değişimi, farklı biçimlerde geçici kullanımı gibi gereksinimleri doğurabilir.