İnşaatta İşçilik Maliyetlerinin Belirlenmesi

İnşaat sektöründe malzeme maliyetlerinden sonra en önemli maliyet unsurlarından biri de işçilik maliyetleridir. İşçilik maliyetleri, imalatı yapanlara ödenen ücretlerden oluşmaktadır. Bu nedenle imalatın yapılabilmesi için kullanılan teknoloji işçiliği doğrudan etkilemektedir. Üretimde kullanılan teknoloji ne kadar iyi ise işçilik oranı da o kadar az olacaktır. Bu nedenle işçilik ve kullanılan teknoloji birbirine ters orantılı olarak bağlıdır.

İşçilere ödenen ücret emeğin karşılığı olduğu için ücret düzeyi işçilik maliyetlerini doğrudan etkilemektedir. İşçilik maliyetleri sahip olduğu bazı özelliklerden dolayı diğer maliyetlerden farklılık gösterir. Bu özellikleri şu şekilde sıralayabiliriz:

❖ Malzemelerde olduğu gibi işçiliğin stoklanması mümkün değildir. Dolayısıyla işçileri belirli bir süre için ücret ödemeden şantiyede tutmak ve  gerektiğinde çalıştırmak için ücret ödemek söz konusu değildir.

❖ İşçilerin çalışma koşulları, yapılacak işin niteliği, hava ve iklim şartları gibi unsurların yanında işçilere ödenen çeşitli sosyal ödenekler, ücretli izinli olma durumları, çocuk zammı gibi durumlar işçilik maliyetlerini artırmaktadır.

❖ İşçilik ücretlerinin hesaplanması, sigorta ödeneklerinin ödenmesi, özlük haklarının takip edilmesi gibi işçileri doğrudan ilgilendiren bu konularda da firma sorumludur. Dolayısıyla firma ayrı bir ekip görevlendirerek bu tip işlemleri de yapmak zorunda olduğu için personel giderleri artacaktır.

İşçilik maliyetlerini imalatın yapılabilmesi için gerekli olan malzeme ve hizmetin içerisinde doğrudan yer alıp almaması durumuna göre; dolaysız işçilik ve dolaylı işçilik olmak üzere iki ana başlık altında inceleyebiliriz. Hangi ürün birimine harcandığı kolayca belirlenebilen işgücüne ilişkin giderler, dolaysız işgücüne ilişkin giderler, dolaysız işgücü maliyetleri olarak adlandırılabilir. Bu tür maliyetlerin ortaya konması için öncelikle her kalem için ne kadar zaman gerekliliği bilinmelidir. Bunun için kullanılan en basit yol ise, işin kaç saat gerektirdiğini bilmek ve ortalama işgücünü birimi fiyatı ie çarpmaktır. Dolaysız iş gücü giderleri arasına alınmayan, ancak üretimin yapılabilmesi için zorunlu olan işçilik maliyetleri; dolaylı işçilik maliyetleri adı altında toplanır. Şantiye şefi, şantiye bekçisi gibi üretimde yer alan fakat hangi  ürün parçası ile ilgili buludunduğu saptanamayan emekler karşılığı ödenen ücretler bu maliyetlere örnek olarak verilebilir.

♦ Dolaysız İşçilik: Yapılan üretimin içerisinde doğrudan yer alan ve üretimin yapılması için harcanan işçiliktir. (Örnek: betonarme karkas bir yapıda donatı demirlerinin bükülerek yerine konması, duvar Örülmesi vb. işçilikler dolaysız işçiliklerdir.)

♦ Dolaylı İşçilik: Yapılan imalatın içerisinde doğrudan yer almayan işçiliklerdir. (Örnek; tamir bakım hizmetleri, şantiye şefi, şantiye bekçisi, temizlik hizmetleri vb, işçilikler dolaylı işçilikler alarak değerlendirilmektedir.) Bununla birlikte, dolaysız işçilik olarak değerlendirilen işçiliklerde de işçilerin boş geçirdikleri zaman ve o işçilere ödenen ücretler de dolaylı işçilik olarak değerlendirilir.

İşçilik maliyetlerinde olduğu kadar makine parkı ve donanım maliyetlerinde de maliyeti doğrudan etkileyen önemli bir unsur, verimliliktir. İşçilik maliyetlerinde verimliliği etkileyen unsurlar şunlardır; İnşaatın çalışma koşulları, kullanılan malzemenin kalitesi, motivasyon, öğrenme, işin niteliği, hava durumu ve iklim koşulları, ücretlerin zamanında ödenip ödenmemesi, işçilerin sosyal ihtiyaçlarının karşılanıp karşılanmaması.

Ancak, tüm bunlarla birlikte iş etüdünün iyi yapılıp yapılmaması da verimliliği büyük ölçüde etkilemektedir. Bu nedenle, çalışan ekipler arasında koordinasyon sağlanmalı, her bir ekibin yapmakla yükümlü olduğu işler tam olarak belirlenmeli, her ekibe gerekli olan malzeme, makine donanım vb. zamanımla temin edilerek imalatın sürekli olması sağlanmalıdır.