Mıcır 5mm-38 mm elek aralığında kalan bir mineral kütlesi, kayaç malzemedir; malzeme çıkarıldığı bölgeye göre bazalt, kalker(kireç taşı) ve diğer kayaçlar olabilir.
Mıcırlar; mineral kökenli, genellikle 100 mm’ye kadar çeşitli boyutlarda tanelerden oluşan, beton yapımında çimento ve su karışımından bağlayıcı madde yardımıyla bir araya getirilen, organik olmayan, çakıl, kırmataş gibi çoğunlukla doğal kaynaklı malzemeler olarak tanımlanmaktadır. Mıcırlar doğada doğal olarak bulundukları gibi, iri kaya bloklarının konkasörlerle kırılmasıyla da elde edilebilirler. Mıcır terimi orijinal olarak kırılmış kayaçlar için kullanılır. Bu kırılmış malzemenin irisine kırmataş, incesine de kırma kum denir. Günümüzde; kırılmamış malzemeler (çakıl, kum vb) de mıcır olarak değerlendirilmektedir.
Mıcır başta çimento fabrikasının ana hammaddesi olarak kullanılmakta, ayrıca kırma- eleme işlemlerinden sonra değişik tane boyutlarına ayrılarak, özellikle inşaat sektörünün ve değişik sektörlerin kullanımına sunulmaktadır. Mıcır başlıca; hazır beton, asfalt, dolgu, balast, dış sıva, yol yapımı gibi işlerde ana girdi olarak kullanılmaktadır
Bir tür mineral kütlesi olan mıcır boyutları değişkenlik gösterir.
Mıcır, beton üretiminden asfalt, dolgu, drenaj çalışmalarına, geçici ve servis yollarından çevre düzenlemeleri, peyzaj işleri ve sosyal park alanlarına kadar pek çok alanda kullanılmaktadır.
Özellikle karayollarında mıcır ile desteklenmiş yol yüksek hızdaki araçların hızlarını düşürmelerini sağladığından bir önlem olarak dakullanılmaktadır. Mıcırların ziftlenerek sıkıştırılmamış olarak yollarda kullanıldığı durumlarda mıcır taşlarının serbest hareketi yüksek hızda araç kontrolünü zorlaştırdığından mecburi bir yavaşlama sağlanmaktadır. Ancak ani ivmelenmelerde ve manevralarda araçların hakimeyetlerinin kaybedilmesine neden olan bu uygulama genel olarak geçici çözümlerde kullanılır ve trafik levha ve işaretçileriyle sürücüler bu tehlikeye karşı uyarılır, seyir hızı düşürülür.
Mıcır; kum, çakıl ve kırılmış malzemeler için kullanılan endüstriyel bir terimdir ve inşaat uygulamalannda hacim, dayanım ve aşınma direnci sağlamak için kullanılırlar.
Beton ve yol yapım malzemesi için dolgu malzemesi olarak (asfalt gibi), demiryolu balastında ve su tutma gibi bir çok alanda kullanılırlar. Taşıma sistemleri olarak bilinen demiryolları, kaldırım ve asfaltlar (otoyol ve hava yolları) destekleme yapı profilleri içindeki tanesel malzemenin serilmesi ile yapılır.
1 m3 betonda 0.3 ton çimento kullanılmakta ve toplam betonun ağırlıkça % 70-80’ni mıcırlar oluşturmaktadır. Beton bileşenlerinin büyük bir çoğunluğunu mıcırlar oluşturmaktadır ve betonun dayanımı gibi özellikleri üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. Bu nedenle titiz bir çalışma gerektirir. İyi bir betonda aranan dayanım, işlenebilirlik ve ekonomi de bu faktörlere bağlı olarak değişmektedir. Betonu oluşturan mıcır, çimento ve su üç faktöre bağlı olarak değişmektedir:
Betonu oluşturan mıcır, çimento ve su üç faktöre bağlı olarak değişmektedir:
| Beton elemanı | Mukavemet | İşlenebilirlik | Ekonomi |
| Mıcır | Artar | Azalır | Artar |
| Çimento | Artar | Artar | Azalır |
| Su | Azalır | Artar | Azalır |
Mıcır taşlarının yapısı çıkarıldığı bölgeye göre değiştiği için bu malzeme bazalt(kireç taşı) ve diğer kayaçların yapısında olabilmektedir. Mıcırda uygun cinsi seçmek için yapılması gereken iş ihtiyacı belirleyip, maliyeti ve kabul kriterlerini oluşturmaktır. Örneğin iş yapılan bölgede bazalt bulunmadığında bazalt kullanılmak istenirse nakliye giderleri artacak ve ekstra bir maliyet ortaya çıkacaktır. Bu anlamda malzeme seçimi ve değerlendirmenin minimum sınırlar içerisinde yapılması veya ekstra maliyetlerin göz önüne alınması gerekmektedir.
Mıcır taşları ile beton üretilecekse yıkanmamış mıcır kullanılması gerektiği durumunda sülfat değeri yüksek çıkan bir agrega ile beton karışımı için sülfata dayanımlı bir çimento kullanılmalıdır. Sülfata dayanımlı çimento kullanımı için ise numuneler alınarak kırım sonuçlarına göre karar verilmesi gerekir. Geniş bir yelpazeye sahip kullanım alanı ve çeşitli farklı boyutlara sahip olmasının avantajları sayesinde çok farklı ihtiyaçlara çözüm sağlayan mıcırın yüksek mukavemet değerlerine sahip olması da uzun süre sağlıklı bir şekilde kullanılmasını sağlıyor. Çeşitli dekoratif ve görsel mimari tasarımlara da olanak veren mıcır bir çok bahçe, peyzaj, park gibi alanlarda kullanılmaktadır.
a) İnce mıcır ( kum )
TS 707’ye göre 4 mm’den küçük tane boyutuna sahip doğal kum, kırma kum veya bunların karışımından oluşan malzemeye ince mıcır denir. Çok büyük kısmı 0,063 mm göz açıklıklı elekten geçen ve belirli özellikler kazandırmak amacıyla inşaat malzemelerine ilave edilen mıcırlara filler denir.
TS 707’ye göre 4 mm’den büyük mıcırlara iri mıcır denir.
Doğal iri mıcırlar çakıl olarak isimlendirilebilir. Bu tür mıcırlar tane boyutlarına göre üç kısımda incelenirler:
Doğal mıcır ocağından doğrudan elde edilen, elenmemiş iri ve ince mıcır karışımıdır. Zorunlu kalmadıkça kullanılmamalıdır.
“Mıcır” halk dilinde veya şantiye ortamında “mucur” olarak da anılır.
Akarsu yatağında depolanan kum ve çakılları içerir. Bu tür yataklardan elde edilen mıcırlar; en çok rastlanan ve genellikle en çok arzu edilen kaynaklardır. Suyun akış gücü ile zayıf parçalar ortamdan uzaklaşırken daha güçlü ve sağlam parçalar yerinde kalır. Taşınma sırasında meydana gelen aşınmalar nedeniyle taneler iyi veya kötü yuvarlaklık gösterirler. Çakıl boyu, dere boyunca uzun alanlarda dereceli olarak azalır.
Derelerden çıkartılan karışık mıcırların yüzey nemleri kesinlikle hassas bir biçimde belirlenerek, beton üretimi için kullanılacak su miktarı ayarlanmalıdır.Ticari ürünler kum ve çakılın uygun karışımlarının elde edilebildiği yerlerle ilgilidir. Birçok derenin kullanılabilir kısımları, nüfus yoğunluğunun yakınında, yatay olarak uzanan alanlardır. Madencilik işlemleri genellikle basittir. Uygun mıcırın elde edimi için yıkama ve eleme yapılmaz. Sıkışabilirlikleri (kompasiteleri) yüksek olduğundan beton dayanımına etkileri fazladır.
Bu tür mıcırlar genellikle ince taneli malzemelerdir. Deniz mıcırlarının kullanımında midye, istiridye kabukları gibi istenmeyen kavkıların varlığı nedeniyle sorunlarla karşılaşılabilir. Bu tür malzemeler kopma ve ayrışmalara neden olduğu için, beton dayammını düşüren malzemelerdir.
Dik ve yüksek yamaçlardan kayan ve kopan kaya parçalarının, alt kısımlarda birikmeleri ile meydana gelen yamaç molozlandır.
Bu tür malzemeler kuzey paralel dereceleri ile yüksek rakımlarda bulunurlar. Gerçek ve nehir buzul çökelleri olmak üzere ikiye ayrılırlar. Gerçek buzul çökelleri çok fazla tek ömeldilik ( üniformluk ) gösterdiklerinden, beton üretimine elverişli değillerdir. Nehir buzulu çökellerinden ise, genellikle uygun malzemeler elde edilebilir.
Özgül ağırlığı 2.4 gr / cm3,ten küçüktür ve hafif beton elde etmek için kullanılırlar. Hafif betonun yapı inşasında kullanılması ile; taşıyıcı elemanlara gelen yükler azaltılabilirken, ses ve ısı yalıtımı da sağlanabilir.
Hafif betonlar duvar bloklarında, çatı yapımında, beton kalıp ünitelerinde kullanılabilirler. Bu şekilde özellikle sismik zonlarda binalar yapılabilmektedir. Hafif mıcırlar içinde en önemlisi sünger taşıdır. Bunun dışında; tüf, diyatomit, yüksek fırın cürufu, genleştirilmiş kil, perlit gibi örnekler verilebilir.
Özgül ağırlığı 2.8 gr / cm3’ten büyüktür ve ağır beton elde etmek için kullanılırlar. Bu tür mıcırların kullanımı ile; düşük geçirimliliğe sahip ve yüksek sıkışabiliriikte beton üretilebilir. Bu şekilde nükleer santral, su deposu veya röntgen odaları gibi yapılar inşa edilebilir.
Ağır mıcırlara örnek olarak; barit, hematit, magnetit ve limonit verilebilir.
Özgül ağırlığı 2.4- 2.8 gr / cm3 arasında değişen mıcırlardır. Bunlar beton üretiminde en çok kullanılan mıcırlardır.
Doğadaki yapısında hiçbir değişiklik yapılmadan kullanılan mıcırlardır. Nehir yatakları, eski buzul yatakları, deniz kenarlan veya taşocakları gibi yataklardan elde edilebilirler. Bunların üzerinde; gerektiğinde kırma, tane boylarına ayırma ( eleme ) ve yıkama işlemleri dışında, herhangi bir işlem uygulanmaz.
Değişik endüstriyel işlemlerle elde edilen mıcırlardır. Bunlara örnek olarak cüruf ve klinker verilebilir.
Tane şekillerine göre mıcırlar; uzun, yassı, köşeli ve yuvarlak olarak sınıflandırılmaktadır.
Mıcırların bu tür şekiller almaları; ana kayaç tipine, oluşum sırasında ve sonrasında maruz kaldığı güçlere, kırma ekipmanlarının türüne ve kırma şekline bağlı olarak gelişi.
Tırtıklı ve köşeli mıcırlar, yuvarlak ve düzgün yüzey yapısına sahip mıcırlara göre daha fazla boşluk içerirler. Bu nedenle betonun işlenebilirliliği için daha fazla suya ihtiyaç duyarlar.
Yassı ve uzun taneler; sıcak asfalt karışımlarında inşaat süresince ve trafik altında kolayca kırılabilmeleri nedeniyle istenmeyen malzemeler olarak düşünülmüştür.
Çeşitli kayaçlann doğal yollarla parçalanması veya sürüklenmesiyle oluşan kum ve çakıl veya taşocaklarından çıkartılan kayaçların konkasörlerle kırılması ile elde edilen kırmataşlar doğal mıcırlardır.
Bu tür mıcırlara örnek olarak yüksek fırın cürufu verilebilir. Bunlar demir- çelik endüstrisinde atık madde olarak yüksek fınnlardan elde edilirler.
Bu tür mıcırlara örnek olarak perlit, vermikülit, genleştirilmiş kil veya şist verilebilir.
Genleştirilmiş kil kullanılarak üretilen hafif betonların dayanımlarının yüksek olması nedeniyle yapı malzemesi olarak kullanılması mümkündür. Yine genleştirilmiş vermikülit ile taşıyıcı hafif betonlar üretilebilir. Perlit kullanılarak da; sadece detay malzemesi olarak kullanılan hafif betonlar yapılabilir.
Beton üretiminde; mıcırlar ile çimento hamuru arasında büyük bir yapışma (aderans ) dayanımının bulunması, betonun mekanik dayanımının yüksek bir değer almasmı sağlar. Mıcır tanelerinin yüzey pürüzlülüğü, yapışma dayanımı konusunda önemli etkiye sahiptir. Pürüzlülüğün büyük olması yani köşeli tanelerin çoğunlukta bulunması durumunda, çimento hamuru ile mıcır taneleri arasındaki temas yüzeyi artar. Mıcır tanelerinin yüzeyindeki girinti ve çıkıntılar çimento hamuru ile dolar ve pürüzsüz yüzeyli mıcırlara göre daha iyi bağlanırlar. Kırmataşlann yapışma dayanımı doğal çakıllara göre daha iyidir .
Mıcırların yüzey dokulanna göre sınıflandırması
Grup No -Yüzey Karakteri
1-Camsı
2-Düzgün
3-Taneli (Granüler)
4-Pürüzlü
5-Kristalli
6-Çok boşluklu
Sismik İzolatör Nedir? Sismik İzolasyon Nedir? Deprem izolatörü olarak da adlandırılan sismik izolatör; yapılara gelen…
Son beton fiyatları piyasadan alınan güncel m3 beton fiyatlarına göre güncellenmiştir. Ağustos 2022 ayı itibariyle…
İnşaat demir fiyatları, inşaat maliyet hesaplarında önemli yer tutan maliyet kalemlerindendir. Demir fiyatlarının güncel piyasa…
2022 Doğrudan Temin Limitleri - Eşik Değerler Büyükşehir belediyesi sınırları ve bunun dışındaki yerler için…
20 Ocak 2022 tarihli Resmi Gazete`de yayınlanan Kamu İhale Tebliğ'ine göre 2022 inşaat mühendisi diploma…
KİK Payı Limit On binde beş olarak anılan KİK Payı Limiti 2022 yılı için açıklandı;…