Malzemelerin üzerinde uygulanan yükler altında elastik bölgeyi geçerek kalıcı deformasyona uğramasına ve buna bağlı olarak mukavemet ve rijitlik değerlerinin artmasına pekleşme denilmektedir. Diğer bir ifade ile açıklamaya gerek olursa, pekleşmenin anlamı, akma yüzeyinin şeklinin ve boyutunun plastik deformasyon (yükleme) süresince değişmesidir. Araştırmacılar, tersinir tekrarlı kuvvetlerin malzemeye olan etkisini araştıran çalışmalarda malzemelerin gerilme-şekil değiştirme grafiklerinin birçok modelini oluşturulmuştur. Bunlardan en yaygın kullanılan olanlar ise; İzotropik ve Kinematik pekleşmedir.

Çelik malzeme plastik bölgede bir C noktasına kadar yüklendikten sonra gerilme tekrar sıfıra getirilirse σ-ε diyagramı, OP’ye paralel CC’ doğrusu olur. Şekil değiştirmenin bir kısmı geri döner, bir kısmı ise kalır:

ε=εp1e1
Bu yükleme ve boşaltmadan sonra, üzerine OC’=εpl kadar şekil değiştirme kalmış malzeme yeniden yüklenirse σ-ε diyagramı olarak C’CB elde edilir. Yani malzeme σC gerilmesine kadar lineer elastik karakter gösterir. Bu olaya “pekleşme” denir. Pekleşme olayı sonucu metalin sertliği, akma sınırı gerilmesi artar, sünekliği ise OC’ kadar azalmış olur.



Pekleşme Modelleri

Monotonik veya tekrarlanan ve farklı yönlerde yüklemeler ile yapılan çalışmalarda, malzemelerin gerilme-birim şekil değiştirme ilişkilerinin tanımlandığı birçok modelden en yaygın kullanılanları; izotropik pekleşme ve kinematik pekleşme modelleridir.

İzotropik Pekleşme: Plastik akma esnasında kayma planı, yüklemeden önceki plana göre üniform bir artış göstermektedir.

İzotropik Pekleşme

Şekilde görüleceği üzere, tersinir basınç akma gerilmesi, tersinir yüklemeden önceki akma gerilmesine eşittir. Genelde büyük şekil değiştirmelerin olduğu ve yükün orantılı olarak uygulandığı modellemelerde kullanılmaktadır.

Kinematik Pekleşme: Akma yüzeyleri önceki formunu korumakta fakat konum değiştirmektedir.

Kinematik pekleşme

Tersinir yüklemede şekilde görüleceği üzere 2σy mesafesi daima korunmaktadır. Bu Bouschinger etkisi olarak bilinmektedir. Bouschinger etkisinden dolayı büyük şekil değiştirmeli simülasyonlarda bu model pek uygun olmamaktadır. Genelde küçük şekil değiştirmeli, tersinir tekrarlanır yüklemeli modellemelerde kullanılmaktadır.

Paylaş

Son Yazılar

Sismik İzolatör Nedir? Ne İşe Yarar, Maliyeti ve Fiyatları

Sismik İzolatör Nedir? Sismik İzolasyon Nedir? Deprem izolatörü olarak da adlandırılan sismik izolatör; yapılara gelen…

2 yıl önce

Hazır Beton Fiyatları-2022-Beton m3 Fiyatı C20-C25-C30-C35

Son beton fiyatları piyasadan alınan güncel m3 beton fiyatlarına göre güncellenmiştir. Ağustos 2022 ayı itibariyle…

2 yıl önce

2022 Demir Fiyatları – Güncel İnşaat Demiri Fiyatı

İnşaat demir fiyatları, inşaat maliyet hesaplarında önemli yer tutan maliyet kalemlerindendir. Demir fiyatlarının güncel piyasa…

3 yıl önce

2022 Doğrudan Temin Limiti 218.395 TL ve 72.752 TL

2022 Doğrudan Temin Limitleri - Eşik Değerler Büyükşehir belediyesi sınırları ve bunun dışındaki yerler için…

3 yıl önce

2022 Diploma İş Deneyim-İş Bitirme Hesaplama İnşaat. Müh. Mimar

20 Ocak 2022 tarihli Resmi Gazete`de yayınlanan Kamu İhale Tebliğ'ine göre 2022 inşaat mühendisi diploma…

3 yıl önce

2022 KİK Payı-On Binde Beş Limiti – 1.456.202 TL

KİK Payı Limit On binde beş olarak anılan KİK Payı Limiti 2022 yılı için açıklandı;…

3 yıl önce