Saksı Evler

İnsan doğası gereği yeşil alan içinde yaşamak, yeşille temas halinde bulunmak isteyen ve yeşili görmek isteyen bir canlıdır. Modern yaşam ve çalışma koşulları insanları, günlerinin büyük bölümünü kapalı mekanlarda bulunmaya itmektedir. Şehir hayatı ve kalabalık nüfus içerisinde insan yeşil özlemini giderecek farklı konseptler yaratmaya çalışmaktadır.

Mevcut bir ağacı içine alan veya saran ağaç evlerle tropikal ağaçları bina içinde cesurca kullanan kat bahçeleri konseptlerinin yanı sıra toprak damlardan yeşil çatılara uzanan uygulamalar mimarlık alanında çokça kullanılmıştır. Londra’nın şehir merkezinde inşa edilen Google şirketinin yeni ofisi de bu yönde bir çözümle karşımıza çıkmaktadır. Bu amaçla bina boyunca uzanacak geniş terasta personelinin formda kalmasını sağlamak amacıyla ve insanların yeşile kavuşmalarını sağlamak için yapılmış yeşiller içerisinde bir koşu pisti tasarlanmıştır.

Ağaçlarla beraber yeşil içerisinde yaşama yeni bir bakış açısı getiren Vo Trong Nghia Architects grubu küçük ölçekli, sürdürülebilir ve düşük maliyetli deneysel konut tasarımı ile dikkatleri üzerine çekmiştirr. Işık, rüzgâr ve su ile deneysel çalışmalar yapan ve doğal ve yerel malzeme kullanımı ile düşük maliyetli yeşil bina tasarımlarına yoğunlaşan Vietnam merkezli mimarlık ofisi, son dönemde “ağaçlar için ev” projesi ile önplana çıkmıştır. 2014’te Vietnam’ın Ho Chi Minh şehrinin yüksek yoğunluklu yapılaşmanın hâkim olduğu Tan Binh bölgesinde hayata geçirilen “saksı ev” projesinde insanların doğayla ilişkisi yeniden ele alınmıştır. % 1’in altında yeşil alana sahip şehirde, 226 m2 alana sahip ve 156 bin dolara mal olan konut, beş büyük beton saksının içinde yer almaktadır.

Plan düzleminde informal olarak bir araya getirilen beş beton saksı ortada merkezi bir avluyu tariflerken, bloklar arasında küçük bahçeler oluşturulmuştur. Merkezi avlu-atrium cephesinde konumlandırılan büyük cam kapılar ve açılabilir pencereler doğal aydınlatma ve havalandırma görevlerini yerine getirirken, üstten ağaçlarla gölgelenen ve sınırlandırılan merkezî bir yaşam alanı görevini üstlenen orta avluya güçlü bir bağlantı sunmaktadırlar. Mahremiyet ve güvenlikten ötürü blokların diğer cepheleri büyük ölçüde sağır bırakılmıştır. Mekân organizasyonunda ise mutfak, yemek odası ve kütüphane gibi kamusal mekânlar zemin katta konumlandırılırken, yatak odaları ve banyo gibi özel mekânlar üst katlara yerleştirilmiştir.

İç ve dış mekân arasındaki sınırı bulanıklaştıran bu proje, kullanıcıları için doğayla iç içe tropikal bir yaşama ortamı sunmaktadır. Aynı zamanda, yüksek yoğunluklu konut alanına önerdiği yeni yapılaşma-yeşil ilişkisi ile kentliler için yeni bir kentsel yeşil doku önermektedir. Saksı şeklinde tasarlanan beton blokların üzerinde bulunan kalın toprak tabakası ve büyük tropikal ağaçların kentsel sel riskini azaltan su tutma havzaları olarak işlev görmesi de planlanmaktadır. Gelecekte benzer mimarlık uygulamalarının çoğalması kentlerdeki yeşil sorununa bir çözüm olur mu bilinmez ama saksı ev projesi artık yeşil üzerinde yapı ya da yapı üzerinde yeşil değil, yapı ile birlikte yaşayan bir yeşil mimarinin habercisi olarak görülebilir.