Şantiye Şefi Nedir? Ne iş Yapar? Görevleri Nelerdir?

Şantiye şefinin görevi şantiyeleri sistematik ve mantıksal çerçevede organize etmektir. Şantiye şefi bir inşaatın genel anlamda teknik ve idari amiridir. Şantiye şeflerinin birçok yetkileri ve yetkilerin getirdiği birçok sorumluluğu bulunmaktadır.

Şantiye şefinin gerçek kişi olması zorunluluğu, ilgili mesleklerden birinin mensubu olması gibi şartlara haiz olması gerekmektedir. Mesleki faaliyetlerini yürütürken en fazla 5 iş alabilmekte ve bu 5 işin toplamının 30.000,00 m2’den fazla olmaması gerekmektedir. Eğer tek işte 30.000,00 m2 sınırı aşılmakta ise tek istisnası gereği bunda sakınca bulunmamaktadır. Üstlendikleri görevler gereği çoğu durumda iş sahibi ya da müteahhitten daha önemli konumdadır.

Şantiye şefinin görevleri ve yaptığı işin öneminden dolayı şantiye şefinin öncelikle ergin bir birey olması gerekmektedir. Yabancı şantiye şefleri için erginlik kendi ülkesine göre değerlendirilmektedir. Örneğin erginlik yaşının 21 olduğu bir ülke vatandaşı, Türkiye’de erginde olsa kendi ülkesine göre değerlendirilecektir. Bununla birlikte kısıtlılığının olmaması gerekmektedir. Kısıtlılık hem medeni hakları kullanma yönünden hem de mesleki yönden kısıtlılıktır. Mesleki nitelik olarak da Şantiye Şefleri Hakkında Yönetmelik Md. 6 ve devamı maddelerde belirtildiği üzere ‘’ a) Mimar, inşaat mühendisi, makine mühendisi veya elektrik mühendisi, b) Yükseköğrenim kurumunca elektrik mühendisliğine eşdeğerliği bulunduğu kabul edilen elektrik-elektronik mühendisi, c) (a) ve (b) bentlerinde belirtilen mesleklere ilişkin inşaat, makine, elektrik, yapı denetim teknikeri veya bunlara ilişkin teknik öğretmen,’’ branşlarından birisinin yeterliliğine haiz olmaları gerekmektedir. Ancak bu özelliklere sahip olsalar da tam zamanlı olarak başka bir işte çalışanlar şantiye şefi olamayacaklardır.

Özet olarak şantiyedeki teknik, idari, İş Sağlığı ve Güvenliği ile ilgili tedbir ve yükümlülüklerin yerine getirilmesi, çalışanların mesleki yeterliliği, kullanılan malzemelerin standartlara uygunluğu, ilgili tüm defter, kayıt ve tutanakların tutulması, Yapı Denetim firmaları ve görevlileri ile ilişkiler gibi birçok konuda sorumluluk sahibidirler. Bu sorumluluklar da aşağıda irdeleneceği üzere teknik, idari, hukuki ve cezai birçok yaptırıma konu edilebilmektedir.

Ayrıca, taşeronların, işçilerin malzemelerin, ekipmanların, tedariklerin, gürültünün, güvenliğin, emniyetin ve kalitenin organize, kontrol ve koordinasyonu sağlamalıdır.

Bir şantiyeyi gözlemlediğimizde ilk bakışta şantiye içerisinde bir kaosun hüküm sürdüğü kanısına kapılabiliriz. Gerçekte ise şantiyelerin şantiye şeflerinin kontrolünde tam bir orkestra gibi yönetilmeleri gerekmektedir.

Bu maddeleri ayrı ayrı başlıklar halinde incelersek;

Taşeron Koordinasyonu

• —Başarılı şantiye yönetimin en önemli unsurlarından biri düzgün taşeron koordinasyonudur.
• —Düzgün planlama, hazırlanma ve iş programı taşeron koordinasyonun temel parçalarıdır.
• Taşeronlar kendileri için her şey hazır olmadan şantiyeye getirilmemelidir.
• Şantiyeye getirildikten sonra ihtiyacı olan her şey kendilerine verilmelidir.
• Ödemeleri iş bitiminden sonra zamanında ödenmelidir.
• —Haftalık yapılacak toplantılar taşeron koordinasyonu için çok önemlidir.

Malzeme ve Ekipman Tedariği

• —Buradaki temel amaç malzemeye ihtiyaç olduğu zaman malzemenin şantiyede bulunmasıdır.
• —Ayrıca, malzeme şantiyeye ulaştığı zaman, görevli birinin malzemeyi karşılaması ve mümkün olduğunca imalatın yapıldığı yerin yakınına dökümünü sağlaması gerekmektedir.
• —Eğer gelen malzeme istenen standartların altındaysa malzeme ret edilmelidir ve geri yollanmalıdır. Düzgün yapılan denetim ileri de ortaya çıkabilecek sorunların engellenmesi için çok önemlidir.

Verimlilik

Şantiye şefi şantiyedeki verimliliği sürekli olarak takip etmeli ve gerekli durumlarda şantiye şartlarını optimize edecek  önlemleri alarak verimlilik artırmalıdır.

—Verimliliği etkileyen bazı faktörler

• Kalabalık iş alanları
• Aktiviteler arasında koordinasyonsuzluk
• Vasat ve yetersiz denetim
• Deneyimsiz veya eğitimsiz personel
• Yeterli donanıma sahip olmamak
• Olumsuz hava koşulları
• Karışık plan ve spesifikasyonlar
• İş planındaki değişiklikler
• Verimsiz şantiye yerleşimi

Şantiye şefi bu etkenleri iyi planlama, organizasyon yetenekleri ve efektif iletişimle kontrol altında tutabilir.

Yerel Yönetimlerle Koordinasyon

—Proje sürecini sadece şantiyede çalışan paydaşlar etkilemez, ayrıca bu sürece dolaylı yoldan etkisi olan kurumlar bulunmaktadır. Örneğin, yapı denetim firmaları, sosyal güvenlik müfettişleri, iş sağlığı ve güvenliği müfettişleri, belediyeler vb.

—En önemli problemlerden biri bu kurumlarla iş aktiviteleri arasındaki koordinasyonu sağlamaktır.

İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği

—Kötü yapılan taşeron yönetimi, düşük verimlilik veya malzemelerin geç tedariki sadece maliyet aşımına veya süre uzatımına neden olmaktayken, işçi sağlığı ve iş güvenliğinde yapılacak savsaklamalar bir işçinin sakat kalmasına hatta ölmesine bile neden olabilir.

Şantiye şefleri meydana gelecek her türlü kazayı önlemek ve işçileri ve çevredeki insanları her türlü tehlikeden korumakla sorumludurlar.

—Şantiye operasyonlarını yönetirken en önemli öncelik işçi sağlığı ve iş güvenliği olmalıdır.

Kalite Kontrol

—Uzun süreli proje başarısı için kalite kontrolün önemli bir etkisi vardır.

—Kalitesiz olarak yapılan imalatlar hem kısa dönemli iş programını ve bütçeyi etkileyeceği gibi aynı zamanda uzun dönemli ek hasarlara ve hukuksal sorumluluklara da neden olacaktır. Bu da daha yüksek miktarda kayıpları beraberinde getirir.

—En etkili kalite yönetimi hazırlanacak kapsamlı bir planla problemlerin ve sorunların ortaya çıkmadan engellenmesidir.