Sıva Metrajı Nasıl Yapılır?

Sıva Metrajı Nasıl Çıkarılır?

Sıvar Metrajında Nereler Ölçülür, Nereler Ölçülmez, Nereler Düşülür?

Sıva Metrajı Yaparken Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar Nelerdir?

Tüm bu sorulara cevap verebilmemiz için öncelikle sahip olmamız gereken bilgi sıva imalatın tam olarak nasıl yapılacağı, nereye yapılacağı, hangi sıva türlerinin uygulanacağı ve bu sıva işlemini etkileyecek diğer uygulamaların neler olduğudur.

Bilindiği üzere kaba sıva, ince sıva, kaba alçı, alçı sıva, saten alçı gibi farklı sıva imalatları bulunmaktadır. Eğer bir proje üzerinden çalışıyorsak, ilgili mahal listelerinden veya mimari kesitlerde uygulanacak sıvanın çeşitlerine ulaşabiliriz.

Örneğin burada mantolama altında sıva uygulaması bulunmakta ve verilen pozun açıklaması ise “350 kg çimento dozlu harçla tek kat kaba sıva yapılması” işidir.

(Sıva çeşitleri ve uygulamaları ile ilgili detaylı yazımıza buradan ulaşabilirsiniz.)

İç mekanda ise iç sıva ve saten alçı pozları verilmiş. İç sıvanın kaba sıva mı, ince sıva mı veya ikisi birden mi olduğuna pozun teknik tarifinden bakarız. Bu bilgilere poz numarasını google’dan aratarak kolayca ulaşabiliriz.

Örneğin bu poz için iç sıvanın tarifi şu şekildedir;

“1 m³ kuma 150 kg çimento ve 0,200 m³ kireç hamuru katılarak hazırlanan harçla (Poz no:10.044-10.044/MK) ortalama 2 cm kalınlığında kaba sıva yapılması, üzerine 750 kg ince alçı ve yeteri kadar su katılarak elde edilen (Poz no:10.061) harç ile ortalama 0,6 cm kalınlığında ince sıvanın tahta mala ile yapılması, her türlü malzeme ve zayiatı, işçilik, çalışma sehpaları, inşaat yerindeki yükleme, yatay ve düşey taşıma, boşaltma, müteahhit genel giderleri ve kârı dâhil, 1 m² fiyatı ”

Buradaki saten alçı pozunun açılımı ise;

“Çıplak beton, ince sıva, alçı sıvalı vb. yüzeylere saten alçı kaplama yapılması (3mm)”

Özeltleyecek olursak proje üzerinden yapılacak sıva metrajında öncelikle ilgili detaylardan uygulanacak sıvaların çeşitlerini öğreniriz. Yukarıdaki örnekte örneğin, dış cephede sadece kaba sıva, iç cephede ise, kaba+ince sıva ve üzerine saten alçı uygulaması yapılacaktır. Yerinde yapılan uygulamaların metrajlarında zaten bu tür bir detaya gerek olmamaktadır.

Sıva Metraj Hesabı

Sıva metrajı hesabı aslında herkesin bildiği üzere basit bir alan hesabıdır. Yalnız pratikte, yani piyasada kimi zaman işverenlerin veya taşeronların detaylı metraj çıkarma konusundaki üşengeçliğinden kimi zaman da taşeronların işgüzarlığı veya işverenlerin işbilmezliğinden farklı farklı metraj türleriyle karşılaşılmaktadır. Boşlukların düşülmemesi, merkez veya diş denilen çıkıntıların 2 katı ölçülmesi, yok kapı, menfez gibi alanların tek taraflı düşülmesi, köşe çıtaları için ekstra yevmiye istekleri gibi hesapla kitapla ilgisi olmayan kurbanlık hayvan pazarlığına dönmüş birçok uygulamayla karşılaşıyoruz.

Öncelikle işimiz basit bir alan hesabı ve herhangi bir alışverişte yaptığımız gibi bu işin de öncesinde ilgili hizmet için fiyat alırız. İşte sıva metrajı olayının kilit noktası burasıdır. İşin fiyat alma ve anlaşma aşamasında neyin nasıl ölçüleceği, nelerin kabul edileceği ve nelerin kabul edilmeyeceği açık açık konuşulmalı ve bu kesinlikle bir sözleşme altına alınmalıdır. Yalnız burada iyi işçiliği olan eleman azlığı veya kendisinin istediği gibi ölçülmediğinde fahiş fiyatlar çekilmesi gibi nedenlerle teknik kişilerin taşeronların ayak oyunlarına direnemesi, bu metraj işini, işin tekniğinden, mühendisliğinden, mimarlığından uzaklaştırmaktadır. Burada amaç işin hakkaniyetiyle yapılması ve ölçülmesidir. İki taraf için de hakkaniyetli bir sıva metrajı, bu işin detaylı analiz ve ölçümlerin yapılmasıyla elde edilir.

Yapılan imalatın eksiksiz veya fazlasız ölçüleceği, köşe çıtaları, merkezler gibi konuların belirtildiği, işin kalitesinin ve uygulamasının (kaç cm sıva, hangi malzeme, kireç veya kimyasal kullanımı, miktarı, ano(ana) uygulanması, sulama işleri, imalat sonrası temizliği vs gibi) belirlendiği detaylı bir sözleşme hazırlanması metraj ve hakediş işleminde sıkıntı yaşanmasının önüne kesinlikle geçecektir.  Taşeron daha önceden kendi belirlediği sisteminden farklı bir sistemle karşılaştığında kendi işini analiz etmekle ve fiyatını revize etmekle mesul olduğu da unutulmamalıdır.

Kişiye kalan farklı kabuller dışında sıva metrajı yani alan hesabı konumuza dönersek, bu noktada dikkat edilmesi gereken önemli noktalar bulunmaktadır. Yapılan imalatın metrajı yapılırken sıvanan alanların gözle görülmesi ve tespit edilmesi mümkün olduğundan hata payı daha düşüktür, proje üzerinden metraj yaparken özellikle kiriş ve kolon merkezleri, kapı pencere alınları gibi alanlar gözden kaçırılabilmektedir. Ayrıca dış çephelerde, saçak ve çıkma altları veya alınları gibi alanlarla merdiven altları ve yan alınları gibi alanlar gözden kaçırılmamalıdır.

Sıvaların nereye uygulanacağı nerelere uygulanmayacağına dikkat edilmeli, hazırlanan basit bir excell tablosuyla ilgili mahaller, hangi alanların dahil edildiği en ve boyları, çıkarılan alanlar gibi tüm bilgiler detaylı olarak listelenmelidir. Örneğin 32cm asmolen döşeme sistemli bir yapıda, 3 metre kat yüksekliğinden döşeme kalınlığını düştüğümüzde, 268 cm yükseklik buluruz, yalnız bu ölçülerden yerinde yapılacak uygulamaya göre düşmemiz gereken alanlar söz konusu olabilir. Örneğin tavanın 30 cm altına yapılacak bir asma tavan uygulamasında, 10 cm temizlik payı olarak devam eden kısım dışındaki 20 cm’e genellikle kaba sıva yapılmasına rağmen, ince sıva ve saten alçı uygulanmaz. Yine kartonpiyer uygulamalarında da benzer durumlar söz konusudur.

Zemin tarafında ise şap kalınlığı (2,5-5 cm arası) tüm sıva metrajından düşülmektedir. Bunun üzerine uygulanacak olan kaplamaya bağlı olarak süpürgeliklerde ise tercihe göre saten alçı yapılmayabilmektedir. Yerinde yapılacak ölçümle uyum açısından, proje üzerinden yapılan metrajda, karşılıklı 2 duvara sıva yapıldığında, diğer karşılıklı 2 duvarın sıva metrajları, yapılan bu duvarlardaki 2cm kaba+1 cm ince ve saten alçıdan kaynaklı 3’er cm düşülebilir.

Gelelim sıva metrajında boşluklar konusuna;

Aksi bir anlaşma yapılmadığı takdirde tüm boşluklar sıva metrajlarında düşülür ve kapı, pencere, menfez gibi boşlukların merkezleri metraja dahil edilir. Bu konuda Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın yayımladığı ilgili pozların hesap detayları şu şekildedir;

---

200/250 kg kireç/çimento karışımı kaba ve ince harçla sıva yapılması (iç cephe sıvası)

ÖLÇÜ :1) Projedeki ölçülere göre, sıvanan bütün yüzler (boşluk yanları dâhil) hesaplanır.

2) Doğrama pervazları ve varsa ahşap süpürgelik altında kalan sıva yüzeyleri hesaba katılır.

3) Bütün boşluklar ve diğer cins kaplama yüzeyleri düşülür.

---

Beton, tuğla duvar vb. yüzeylere perlitli sıva ve saten kaplama yapılması

ÖLÇÜ: Sıvanan bütün yüzeyler projesi üzerinden hesaplanır.

---

Çıplak beton, ince sıva, alçı sıvalı vb. yüzeylere saten alçı kaplama yapılması (3mm)

ÖLÇÜ :1) Projedeki ölçülere göre, sıvanan bütün yüzler (boşluk yanları dâhil) hesaplanır.

2) Doğrama pervazları ve varsa ahşap süpürgelik altında kalan sıva yüzeyleri hesaba katılır.

3) Bütün boşluklar ve diğer cins kaplama yüzeyleri düşülür

---

250/400 çimento dozlu harçla düz sıva yapılması (dış duvar yüzeyleri ile bodrum iç duvarlarında)

ÖLÇÜ :1) Projedeki ölçülere göre, sıvanan bütün yüzler (boşluk yanları dâhil) hesaplanır.

2) Doğrama pervazları ve varsa ahşap süpürgelik altında kalan sıva yüzeyleri hesaba katılır.

3) Bütün boşluklar ve diğer cins kaplama yüzeyleri düşülür.

---

Kamu taahhüt işlerinde iskeleler ayrı olarak hesaplanmakta ve ücreti müteahhite ödenmektedir. Ancak piyasada dış cephe sıvası için, iskeleyi taşeronun temin etmesine karşılık, dış cephedeki kapı ve pencere boşluklarının metrajdan düşülmemesi gibi bir anlaşma biçimi de yaygındır.

---

Gerek betonarme uygulamalar gerekse de mimari detaylar sonucunda, proje ölçüleri ile yerindeki ölçüler arasında muhakkak farklılıklar oluşmaktadır. İş ve malzeme planlaması, teklif alımı gibi işlemler için proje üzerinden sıva metrajı alınması mantıklıdır, yalnız işin hakedişe dökülmesi konusunda imalatın yerinde ölçülmesi her zaman daha hakkaniyetli sonuçlar verecektir.

Önceden öngörülemeyen detaylar, unutulan atlanan kısımlar için ise iki taraf da iyi niyetle yaklaşıp ortak bir çözüm yoluna gitmesi, işlerin aksamaması ve herkesin menfaati için her zaman daha uygun olacaktır.