TBDY-Asmolen/Dişli Döşemelerde Perde Zorunluluğu

Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği son yıllarda oldukça yaygın olarak kullanılan asmolen-dişli döşemeler ile ilgili yeni koşullar öne sürmüştür.

Asmolen döşemeli sistemler, perde duvar içermiyorsa bu sistemler süneklik düzeyi sınırlı taşıyıcı sistem olarak kabul edilir ve bu yalnızca DTS=3 ve DTS=4 olan binalarda kullanılacaktır.

Dolayısıyla DTS=1 ve DTS=2 için asmolen-dişli döşemelerde perde kullanılması zorunlu hale getirilmiştir.  (DTS=1a ve 2a için perde olsa dahi asmolen sistem yapılamaz DTS=3a ve 4a için perde bulunuyorsa yapılabilir ) Bu sistemler süneklik düzeyi karma taşıyıcı sistem olarak adlandırılmıştır.  Tam olarak aynı kavramı ifade etmese de daha kolay anlaşılması açısından DTS=1 ve DTS=2’yi eski yönetmeliğe göre 1. derece ve 2. derece deprem bölgeleri olarak düşünebiliriz.

Bu koşullara ek olarak Bina Yükseklik Sınıflarında (BYS) sınırladırmalara gidilmiştir. (BYS≥6)

Getirilen bu koşul ile ilgili Deprem Tasarım Sınıflarında asmolen döşemeli taşıyıcı sistemlerin cezalandırılıp, yapı güvenliği açısından daha uygun hale getirilmesi, sistemin perdeler aracılığı ile sünekliğinin artırılması sağlanmıştır.

TBDY 4.3.4.3 maddesi tam olarak şu şekildedir;

Deprem etkilerinin tamamı moment aktaran süneklik düzeyi sınırlı betonarme çerçevelerle karşılanan taşıyıcı sistemler sadece DTS=3 ve DTS=4 olan binalarda kullanılacaktır. Dolgulu (asmolen) veya dolgusuz tek doğrultulu dişli döşemeli betonarme çerçevelerden oluşan taşıyıcı sistemler de, perde içermedikleri takdirde, süneklik düzeyi sınırlı taşıyıcı sistemler olarak sınıflandırılacak ve sadece DTS=3 ve DTS=4 olan binalarda kullanılacaktır. Bu tür taşıyıcı sistemler, süneklik düzeyi yüksek betonarme bağ kirişli (boşluklu) ve/veya boşluksuz perdeler veya süneklik düzeyi yüksek çelik dışmerkez ve/veya merkezi çaprazlı çerçeveler ile birlikte düzenlenerek süneklik düzeyi karma sistemler olarak yapılabilir.

Ayrıca A2. Süneklik Düzeyi Karma Taşıyıcı Sistemler in tümünde  4.3.4.1 ve  4.3.4.6 koşullarına atıfta bulunularak, sınırlamalar hatırlatılmıştır;

4.3.4.1 – Süneklik düzeyi sınırlı ve karma sistemlerle ilgili olarak;
(a) DTS=1a, DTS=2a, DTS=3a ve DTS=4a olarak sınıflandırılan binalarda süneklik düzeyi sınırlı taşıyıcı sistemler kullanılamaz. Bu tür taşıyıcı sistemlerle ilgili diğer sınırlamalar 4.3.4.3’te belirtilmiştir.
(b) BYS ≤ 6 olan ve DTS=1a ve DTS=2a olarak sınıflandırılan binalarda süneklik düzeyi karma taşıyıcı sistemler kullanılamaz.

ve

4.3.4.6 – Betonarme ve çelik süneklik düzeyi karma taşıyıcı sistemlerde, süneklik düzeyi yüksek bağ kirişli (boşluklu) veya boşluksuz betonarme perdeler ile merkezi, dışmerkez veya burkulması önlenmiş çelik çaprazlı çerçevelerin tabanında deprem yüklerinden meydana gelen devrilme momentlerinin toplamı, binanın tümü için deprem yüklerinden tabanda meydana gelen toplam devrilme momentinin %75’inden az olmayacaktır:
ΣMDEV ≥ 0.75Mo
Bu koşulun sağlanamaması durumunda, Tablo 4.1’de deprem etkilerinin tamamının süneklik düzeyi sınırlı çerçevelerle karşılandığı durumlar için tanımlanan R ve D katsayıları ile izin verilen en üst BYS dikkate alınacaktır.

Dolayısıyla asmolen döşeme sistemlerine perde koymak yetmemekte, perdelerin devrilme momentlerinin en az %75’ini karşılaması gerekmektedir.

Yukarıda belirtilen koşullar tek yönlü asmolen-dişli döşemeler için geçerli olup çift yönlü asmolen-dişli döşemeler için geçerli değildir.