Beton Basınç Dayanımları ve Dayanımları Etkileyen Faktörler

Beton malzemenin eksen yönünde maruz kaldığı basınç yüklerine karşı göstermiş olduğu diren, betonun basınç dayanımı olarak tanımlanır. Yani eksen yönünde basınç yüküne maruz bırakılan beton yapıda oluşan en yüksek gerilme olarak tanımlanır. Bir başka tanımla betonda oluşan yük miktarının sebep olabileceği kırılmalara ve şeklen farklılaşmaya karşı gösterdiği mukavemete denilmektedir.

Betonarme bir yapı elemanı, yüklere maruz kaldığında, basınç, çekme, kesme v.b. yük çeşitlerine dayanım göstermeleri gerekmektedir. Ancak bu belirtilen özelliklerin birbirinden bağımsız olmadıkları bilinmelidir.

Beton malzemenin basınca karşı dayanımı, betonun mekanik dayanımları içerisinde en büyük değere ve en önemli yere sahip olanıdır. Bundan dolayı beton, basınç dayanımı etkisinde bırakılarak yapılarda kullanılmaktadır.
Beton basınç dayanımının önemi aşağıdaki şekilde sıralanabilir:

• Basınç dayanımıyla ilgili değerlerin biliniyor olması betondaki diğer bazı özelliklerle ilgili bilgi sahibi olunmasını sağlamaktadır. Örneğin; basınç dayanımının düşük olması, betondaki su geçirimliliğinin fazla olduğunu ve dayanıklılığın düşük olacağının habercisidir.
• Betonun basınç dayanımı, diğer dayanım türlerinin büyüklükleri hakkında bir fikir vermektedir. Çünkü beton basınç dayanımıyla aynı betondaki çekme dayanımı, eğilme dayanımı arasında kısmen de olsa bir korelasyon bulunmaktadır.
• Yapılan tüm tasarımlarda betonu basınç dayanım değerleri esas alınırken, betonun çekme, eğilme, yorulma gibi bazı farklı yüklerin etkisinde kalmayacağı varsayılmaktadır. Dolayısıyla betonun maruz kaldığı yüklere karşı basınç dayanımında elde edilen sonuçlara göre değerlendirme yapılmaktadır.
• Betonlar projelendirmede belirli sınıflara ayrılmaktadır. Beton sınıflandırılması yapılırken en önemli özellik beton basınç dayanımıdır. Beton basınç dayanımı, diğer bütün özellikler için başlıca bir ölçüt sayılmaktadır.

Çeşitli Beton Sınıfları için Beton Basınç Dayanımları

Beton sınıfları için basınç dayanımları TS500 3.3.1’de belirtilmiştir.

Betonun tanımlanması ve sınıflandırılması basınç dayanımına göre yapılır. Basınç dayanımı, çapı 150 mm ve yüksekliği 300 mm olan standard deney silindirlerinin 28 gün sonunda, TS 3068 e uygun biçimde denenmesiyle elde edilir.

Beton Sınıfları ve Dayanımları

Betonun Basınç Dayanımını Etkileyen Faktörler

“Betonun basınç dayanımı neye bağlıdır nelerden etkilenir?”

Betonun basınç dayanımını etkileyen bazı etkenler bulunmaktadır. Bunları;

• Su/Çimento oranı
• Dış koşullar (kür koşulları)
• Çimentoyla ilgili etkenler
• Yoğurma suyu ili ilgili etkenler
• Betonun kompasitesi

Beton dayanımını etkileyen doğadaki bazı etkenler de bulunmaktadır. Dayanma kabiliyeti yüksek beton malzeme, maruz kalacağı hava şartlarına, ıslanma-kurumaya, kimyasal faktörlere, yangına ve aşınmalara karsı istenen yeterlilikte dayanıklılık gösterebilen betondur. Beton malzemenin bu özelliklere dayanıklılık göstermesi için birçok faktörü sağlaması gerekmektedir. Bunlar şöyle sıralanabilir;

• Agreganın sağlam oluşu,
• Gözenekli yapı,
• Su geçirimlilik,
• Mineral yapısı,
• Tanelerin geometrik sekli,
• En büyük tane boyutu,
• Granülometrisi,
• Yüzey yapı pürüzlülüğü,
• Elastisite modülü,
• Termik genleşme katsayısı,
• Agrega yapısında kil olup olmadığı
• Agreganın temizliği gibi faktörler gerekmektedir