Bitüm Nedir?

Bitüm ham petrolden elde edilen ve inşaat sektöründe özellikle yol inşaatları, yol bakımı ve yalıtım malzemesi olarak geniş yelpazelerde kullanılan yüksek viskoziteye sahip bir hidrokarbon atığıdır.

Termal direnç ve doğal yapıştırıcılık özelliği bitümü; çatı kaplama, temel ve bordum yalıtımı, zemin döşeme, mastikleme, boru kaplama, boya uygulamalarında kullanılmasına uygun bir inşaat malzemesi haline getirmektedir.

Günümüzde, yol inşaatında iki tip bitüm veya bitümlü malzeme kullanılmaktadır;

• Asfalt,
• Katran.

Bitümler gerektiği gibi uygulandığında, tekrar ısılabilir ve yüksek sıcaklıklarda uzun süre sağlıklı bir şekilde kullanılabilir. Ancak bitüm malzemesinin fazla ısıtılması ya da oksidasyona maruz kalması, bitümün ya da bitümden üretilen inşaat malzemelerinin özelliklerinin bozulmasına neden olabilmektedir. Bitüm, daima optimum sıcaklıkta depolanmalı ve kullanılmalıdır. Dolayısıyla bitümler özel olarak tasarlanmış bitüm tanklarında saklanmaktadır.

Bitümün asfalt karışımlarında hacim olarak küçük bir orana sahip olmasına rağmen, asfalt karışımına dayanıklılık ve viskoelastik özellik kazandırması nedeniyle kilit bir rol oynamaktadır. Bu reoloji, kohezyon, adezyon ve dayanıklılık özellikleri yol tasarımlarında gereken performansı sergilemesini sağlayan avantajlarıdır.

İnşaat sektöründe geniş uygulama alanlarına sahip olan bitüm, doğal hidrokarbonların ya da pirojenik kökenli (doğal, ısı etkisiyle oluşan ergime sonucu oluşan) hidrokarbonların karışımı ya da bunların her ikisinin bir kombinasyonu olup çok kez bunların gaz, sıvı, yarı-katı ya da katı halde olabilen, metal dışı türevleriyle bir arada bulunan, yapıştırıcı özellikleri olan maddedir. Siyaha yakın ve koyu kahve tonları arasında renge sahip olan bitüm, yüksek viskoziteye sahip bir hidrokarbon atığıdır.

Bitümün reolojik halleri sıcaklığına bağlı olarak değişir ve gevrek, elastik, viskoelastik ve viskoz olarak kullanılabilir. Isıtınca kıvamının değişmesi, bağlayıcı bir madde olarak kullanılmasını sağlamaktadır. Yüksek sıcaklıklarda mukavemetinin azalması bitümün termo-elastik bir malzeme olmasından kaynaklanmaktadır. Yaz aylarında asfaltın kusması olarak da adlandırılan olay, asfaltın ısıyı absorbe etmesi ve deformasyon direncinin çok düşmesinden kaynaklanmaktadır.

Karayolu üstyapılarında kullanılan asfalt karışımlarının, iklim ve trafik koşulları altındaki performansı, gerekli koşullara uygun bitüm sınıflarının kullanılmasına bağlıdır. Düşük bakım maliyetleri, uzun ömür ve konfor bu sınıflardan beklenen temel performanslardır.

Reolojik yapı olarak bitümün yüksek sıcaklık ve düşük hızlarda viskoz özellik göstermesi, esnek kaplamalarda tekerlek izi oluşmasına neden olabilmektedir. Bu tekerlek izi, seyahat konforu ve güvenliğini rikse atmaktadır.
Ülkemizde genel olarak ortalama yaz mevsim sıcaklıklarının bitüm için yüksek olması ve ağır yük taşımacılığının büyük oranda karayolu ile yapılması tekerlek izi bozulmalarına sıkça neden olmaktadır.