Deprem Hesabında Kullanılacak Hesap Yöntemleri-TBDY-2018

Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği (TBDY-2018) deprem analizlerinde, binaların yükseklik ve deprem tasarım sınıflarına bağlı olarak, dayanıma göre tasarım ve şekildeğiştirmeye göre tasarım yöntemlerinin kullanılabileceği belirtilmiştir.

Hangi Binalarda Hangi Deprem Hesap Yöntemi Kullanılacaktır?

Birçok hesap yönteminin bulunması hangi binalarda hangi deprem hesap yönteminin kullanılacağı konusunda kafa karışıklığı yaratabilmektedir. Buna göre yapıların yükseklik (BYS) ve deprem tasarım sınıflarına (DTS) bağlı olarak hangi hesap yöntemlerinin kullanılabileceğini sınıflandıralım;

Dayanıma göre tasarımda kullanılabilecek hesap yöntemleri:
a) Eşdeğer deprem yükü yöntemi,
b) Mod birleştirme yöntemi,
c) Zaman tanım alanında mod toplama yöntemi,

Şekildeğiştirmeye göre tasarımda kullanılabilecek hesap yöntemleri:
a) Doğrusal olmayan itme yöntemleri
-1) Tek modlu itme yöntemleri
-2) Çok modlu itme yöntemleri
b) Zaman tanım alanında doğrusal olmayan hesap yöntemi

a) Eşdeğer deprem yükü yönteminin kullanılabileceği binalar;

1) Deprem Tasarım Sınıfı (DTS), 1, 1a, 2, 2a ve 3, 3a, 4, 4a olan binalarda, bina yüksekliği HN≤ 42 m ve her bir katta burulma düzensizliği bulunmayan varsa, her bir katta nbi≤ 2.0 koşulunu sağlayan ve B2 düzensizliği bulunmayan binalarda
2) Deprem Tasarım Sınıfı (DTS), 1, 1a, 2, 2a ve 3, 3a, 4, 4a olan binalarda, bina yüksekliği HN≤ 28 m olan tüm binalarda kullanılabilmektedir.

b-c) Mod birleştirme ve Zaman tanım alanında mod toplama yöntemlerinin kullanılabileceği binalar;

Mod birleştirme ve Zaman tanım alanında mod toplama yöntemleri Yüksek Binalar’ın tasarımı, Deprem Yalıtımlı Binalar’ın tasarımı ve Mevcut Binaların Değerlendirilmesi ve Güçlendirilmesi dışındaki ve aşağıdaki Tablo 4.1’de belirtilen tüm binaların tasarımında temel hesap yöntemleri olarak kullanılacaktır.  Yüksek Binalar’ın ve Deprem Yalıtımlı Binalar’ın tasarımında ise bu yöntemlerden kısmi olarak yararlanılacaktır.

Tablo 4.1

a) Doğrusal olmayan itme yöntemlerinin kullanılabileceği binalar;

1) Tek modlu itme yöntemlerinin kullanılabileceği binalar;

Tek Modlu İtme Yöntemleri, aşağıdaki tabloda gösterilen Bina Yükseklik Sınıfı BYS ≥ 5 olan ve şu şartları sağlayan binalar için kullanılabilir;

(a) Herhangi bir katta ek dışmerkezlik gözönüne alınmaksızın doğrusal elastik davranış esas alınarak  burulma düzensizliği katsayısı’nın ηbi <1.4 koşulununsağlandığı binalar,
(b) Gözönüne alınan deprem doğrultusunda, doğrusal elastik davranış esas alınarak hesaplanan birinci (hakim) titreşim moduna ait taban kesme kuvveti etkin kütlesi’nin toplam bina kütlesine (rijit perdelerle çevrelenen bodrum katlarının kütleleri hariç) oranının en az 0.70 olduğu binalar.

2) Çok modlu itme yöntemlerinin kullanılabileceği binalar;

Çok Modlu İtme Yöntemleri aşağıdaki tabloda gösterilen BYS ≥ 2 olan tüm binalar için kullanılabilir.

b) Zaman tanım alanında doğrusal olmayan hesap yöntemlerinin kullanılabileceği binalar;

Zaman Tanım Alanında Doğrusal Olmayan Hesap Yöntemi, tüm binaların deprem hesabında kullanılabilir. Bu yöntemin yüksek binalar (BYS =1 olan binalar) için kullanımı zorunludur.