Sahanlık Nedir? Boyutları ve Özellikleri

Sahanlık, iki merdiven kolu arasında düzenlenen yatay döşemedir. Sahanlıklar, iniş ve çıkışların güvenli ve rahat olmasın, merdivenlerin yön değiştirmesini ve planlama esnekliğini sağlar. Eğimi ne olursa olsun 200 cm’ den fazla olan yükseklikleri bir defada çıkmak yorucudur. Bu nedenle çok katlı binalarda, kat sahanlıklarından başka her 150 – 200 cm’ de bir sahanlık düzenlenmelidir. Toplam çıkış yüksekliği fazla olmayan 3-4 katlı binalarda kat sahanlıkları dışında sahanlık yapılmayabilir. Ancak sahanlıkların düzenlenme aralığı hiçbir zaman 300 cm’ yi aşmamalı ve iki sahanlık arasındaki kat farkı da en az 3R olmalıdır. (R=Rıht Yüksekliği)

Sahanlıklar, Merdiven kolları arasında yer alarak, kullanıcıya dinlenme ve soluklanma için bir alan yaratır. Ayrıca, merdiven kollarının mekân içinde aynı doğrultuda ya da farklı doğrultularda devam etmesini sağlayarak, kullanıcının mekândaki yönelimini de belirleyen yatay düzlemlerdir. Bulunduğu yere göre; ara sahanlık, köşe sahanlık, tam sahanlık, kat sahanlığı olarak adlandırılırlar.

Özellikle köşe sahanlıklarının düzenlenmesine özen gösterilmelidir. Köşe sahanlıklarında iki rıhtın kova hattı üzerinde bir noktada birleşmesi bu bölgede rıht yüksekliğinin iki katına çıkmasına neden olacağından tehlikelidir. Ayrıca bu noktada küpeştenin eğimi birdenbire dikleşeceği ve yapısal kalınlık artacağı için görünüş de bozulacaktır.

“Sahanlık genişliği en az merdiven kolu genişliğine eşit olmalı ve tam sahanlıklarda hiçbir zaman 100 cm’den dar olmamalıdır. Ayrıca merdiven genişliği 100 cm ise tam sahanlıklarda 10 cm, kat sahanlıklarında 20 cm arttırılmalıdır” (Merdiven tasarım kuralları ve ilgili ölçüler)

Sahanlık Boyutları

1. Sahanlık Genişliği (Sg)

Sahanlığın iniş çıkış doğrultusuna dikey olan net genişliğidir. Bu en az merdiven kolu genişliğine eşit olmalı ve tam sahanlıklarda hiçbir zaman 100 cm’den dar olmamalıdır. Ayrıca merdiven genişliği 100 cm veya daha fazla ise sahanlık genişliği tam sahanlıklarda 10 cm kat sahanlıklarında 20 cm arttırılmalıdır.

2. Sahanlık Uzunluğu(Su)

Sahanlık uzunluğu, düz kollu dikdörtgen basamaklı çift kollu merdivenler için geçerlidir. Sahanlığın çıkış hattına paralel doğrultudaki kenarlarının uzunluğudur. Bu uzunluğun ara sahanlıklarda adım uzunluğuna bağlı olarak belirlenmesi gerekir. Bu uzunluğun saptanmasında aşağıda verilen bağıntı kullanılır.
Su = B + n.(63 cm)

n: Adım sayısı, B=Basamak Genişliği

Köşe sahanlıkları üzerinde sahanlık uzunluğu ve genişliği ayrımı yapılamamaktadır. Buna karşın sahanlığın boyutları merdiven genişliğine bağlı olarak belirlenmektedir. Merdiven genişliğine eşit olarak tasarlanan köşe sahanlıklarında 2 rıhtın üst üste gelmesine bağlı olarak küpeşte üzerinde yapısal ve görsel sorunlar meydana gelmektedir. Bu nedenle köşe sahanlıklarının uzunluğu ya da genişliği, merdiven genişliğinden fazla olmalıdır.
(Merdivenler, Türleri ve Özellikleri)