Kategoriler: Mimari Tasarım

Yeşil Bina Sertifika Sistemleri

Yeşil bina sertifika sistemleri, yeşil binayı tanımlayan ölçütleri belirleyen bir çeşit derecelendirme sistemidir. Yapıyı merkeze alan projelerin çevresel etkilerini ve ekosistemin korunumuna yönelik hassasiyetlerini göstermede kontrol edilebilir bir kaynak oluşturmaya çalışır.

Yeşil Bina

Yeşil binalar; yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanıldığı, atık suların geri kazandırıldığı, gün ışığından olabildiğince faydalanılabilen, ısı yalıtımlı binalar olarak tanımlanmaktadır.

İnşaat sektörü, yapıyı oluşturan bileşenlerin kaynağından tedarik edilmesinden başlayarak, faydalı ömrünü tamamlayıncaya kadar ki süreçte çevre üzerinde önemli etkileri vardır. Dünyada harcanan enerjinin %50’si, suyun %42’si, küresel ısınmaya sebep olan sera gazlarının %50’si, içme suyundaki kirlenmenin %40’ı ve hava kirliliğinin %24’ü sektör kaynaklıdır. Bu sebeple çevre üzerindeki olumsuz etkilerin giderilmesine yönelik “yeşil bina” yaklaşımı gündeme gelmiştir.

Yeşil Bina Yaklaşımının Temel Hedefleri;

Su ve enerji kullanımının,
Bakım-onarım maliyetlerinin,
Binayla ilişkili hastalıkların,
Atık ve kirliliğin azaltılması,
Yapı malzemelerinin verimliliğinin,
Bina konforunun,
Yapı ve bileşenlerinin dayanıklılığının, esnekliğinin arttırılmasıdır .

İnşaat sektörü, ekosistemin kalitesini arttırmak amacıyla yapıların çevresel performanslarını değerlendirmeye yönelmiştir. Değerlendirme sonuçlarına göre yapılara çeşitli kategorilerde sertifika verilmeye başlanmıştır.

Leed Sertifikası

Amerika Yeşil Bina Konseyi, (The U.S.Green Building Council- USGBC) 1993 senesinde yeşil binaların tanımlanması ve derecelendirilmesi amacıyla gönüllü kişiler aracılığıyla kurulmuştur. LEED (Leadership in Energy and Environmental Design), bu konsey aracılığıyla 1998’de ABD’deki yapıların çevresel performanslarını değerlendirme amacıyla çıkarılmış bir sertifika sistemidir. Yapıyı bütünleşik biçimde ele alır.

2016’da çıkan LEED v.4 modeli ile yeşil yapılar, sekiz ölçme standardına göre değerlendirilmektedir;

Sürdürülebilir alanlar,
Su verimliliği,
Enerji ve atmosfer,
Malzeme ve kaynaklar,
Yerleşim ve nakliye,
Yapı içi ortam kalitesi,
Tasarımda inovasyon,
Yerel öncelik.

Toplam 110 puan üzerinden tüm binaların çevresel etkileri LEED kapsamında puanlandırılmaktadır. Kriterlere göre puanlandırılan yeşil yapılar;

40-49 puan sertifikalı,
50-59 puan gümüş,
60-79 puan altın,
80+ puan ise platin seviye LEED sertifikasını alır.

Yapıların LEED sertifikası alabilmesi için en az 40 puan almaları gerekmektedir. Puanlamalar şu şekildedir.

Breeam Sertifikası

Breeam sertifikası sistemi, Bina Araştırma Kurumu (Building Research Establishment – BRE) aracılığıyla bağımsız uzmanlarla beraber İngiltere’de geliştirilmiştir. Kriterlere dayalı çevresel değerlendirme sistemlerinin ilk örneğidir. Bugüne kadar 2.276.000’den fazla yapının başvuruda bulunduğu, 567.000’den fazla yapıya sertifika veren BRE, çevresel politikaların devamlı yenilenmesine ve bölgesel şartlarla uyumuna önem vermektedir. İngiltere’de iş piyasası ve hükümet tarafından desteklenmesi, sistemi daha etkin hale getirmektedir. Breeam’in hedefi, yapıların yaşam döngüleri boyunca oluşturduğu çevresel etkileri azaltmaktır. Ayrıca sürdürülebilir yapıların üretimini teşvik ederek çevresel bilinci arttırmayı da amaçlar.
Breeam sertifikaları farklı coğrafya ve ülkelere özel sürümleri genel yapı çeşitlerine göre kategorilendirilmiştir;

Ofisler,
Sanayi Yapıları,
Veri Merkezleri,
Ekolojik Konutlar,
Alışveriş Merkezleri,
Sağlık Yapıları,
Cezaevleri,
Adliyeler,
Toplu Konutlar,
Yurt Binaları,
Yaşlı Bakımevleri,
Eğitim Yapıları,
Özel Sipariş (Bespoke),
Breeam Uluslararası (İngiltere dışındaki yapılar için) gibi farklı bina türlerine özgü değerlendirmeler yapılır.

Breeam, sertifika vereceği yapıları 10 farklı performans kriterine göre değerlendirir. Her kriterin farklı yüzdeleri ve yapının bulunduğu coğrafyaya göre farklı ağırlıkları vardır. Kategorilerin puanlarına ve ağırlıklarına göre 100 üzerinden derecelendirilir. Sertifikalar aşağıda gösterildiği gibi geçer, iyi, çok iyi, mükemmel, olağanüstü olmak üzere beş aralıkta sınıflandırılır.

Yeşil Bina Konut Sertifikası

Türkiye’de 2007 yılından itibaren “Çevre Dostu Yeşil Binalar Derneği” tarafından dernek üyelerinin fikir birliği ile “LEED”, “BREEAM” vb. uluslararası sertifika sistemleri referans alınarak kurulmuştur. Türkiye için Ulusal Yeşil Bina Sertifikasına yönelik çalışmalar yapılmıştır. İnşaat sektörünün ekosistem üzerindeki etkilerini azaltmayı hedefler.
Toplamda dokuz ana kategori ve bu kategorilerin altında bulunan 44 alt kriter bağlamında puanlama yapılır. Yeni yapılan konutlar için oluşturulmuştur. Başvuru yapan firmaların yöntemleri, yapıyı gerçekleştirme biçimleri, bağımsız ve alanında uzman kişiler aracılığıyla değerlendirilir.

Yukarıda “yeşil bina konut sertifikası” değerlendirme ölçütleri gösterilmiştir. Toplam 110 puan üzerinden puanlandırılan binalar onaylı, iyi, çok iyi, mükemmel derecelerinde sertifikalandırılır. Sertifikasyon için ön koşulların yerine getirilmesi ve en az 45 puan alınması gerekmektedir