Venturi, Venturimetre ve Venturi Etkisi Nedir?
Venturimetre, iki ucu açık, kesit ortasına doğru iki ucundan da daralan genel anlamda akışkanların debilerini ölçmede kullanılan bir alettir. İlk olarak 1797 yılında İtalyan fizikçi Giovanni Battista Venturi tarafından kullanılmıştır. Bundan dolayı cihaza venturi adı verilmiştir.
Bir venturi içerisinde hareket eden akışkanın venturi daralma bölgesinden geçerken hızında artış meydana gelir ve bu artışa bağlı olarak bu bölgede ters basınç oluşur. Oluşan bu ters basınç ekstra bir enerji harcamadan daralma bölgesi içerisinde vakumlama etkisi yaratarak sıvı – gaz transferine neden olur.
Venturi aygıtı, bir boru ile deşarj edilen akışkan akımının debisini ölçmek için yıllardan beri debi ölçmede kullanılan bir araçtır. Boru kesitinden daha küçük kesit alanına sahip olan bir boğaz bölgesinde daraltma yapılarak boru içindeki akışkanın hızı arttırılmaktadır. Ayrıca boğaz bölgesindeki akışkan hızının artmasının yanında basınçta da azalma olmaktadır. Daraltma yapılan bölge ile daraltılmamış bölge arasında oluşan iki kesit arasındaki basınç
farkından dolayı akışkanların debileri hidrolik olarak hesaplanabilmektedir.
Venturi Borusunun Kullanım Alanları
Venturi borusundan çok çeşitli alanlarda yararlanılmaktadır. İçme sularının arıtılmasında gaz (ozon, klor) enjeksiyonunda, atık su, içme suyu arıtımlarında, su ürünlerinde yetiştirme havuzlarına havalandırma ve oksijen transferi sağlamak amacıyla, tarımsal sulamada, sıvı gübre gibi kimyasal madde enjeksiyonunda, baca ve egzoz sistemlerinde kirli havanın tahliyesinde, debi ölçümlerinde ve sağlık alanında venturi sistemlerinden yararlanılmaktadır.
Venturi Borusunun Gaz Enjeksiyonunda Kullanılması
İçme suyunun ve atık suların ozon ve klor gazları ile dezenfekte edilmesinde venturi borusu kullanılmaktadır. Su ortamında ozon gazı çok az çözündüğünden ozon gazının su ile temasının iyi bir şekilde sağlanması gerekir. Bu yönden venturi borusunun kullanımı pratik, uygun ve ekonomik olarak da iyi bir çözüm olmaktadır. Ayrıca sıkıştırılarak sıvı hale getirilen ve basınçlı tüplerde saklanan klor gazının venturi borusu ile enjekte edilmesi suların dezenfekte işlemlerini hızlı ve ekonomik hale getirmektedir.
Venturi Borusunun Sulama – Gübre ve Kimyasal Madde Enjeksiyon Amaçlı Kullanılması
Venturi borusu sulama ve gübrelemede venturinin vakumlama etkisi sayesinde kolaylıkla kullanılabilmektedir. Yağmurlama tipi yada damlama tipi sulama sistemlerinde venturiler sisteme entegre edilerek gübreleme ve de ilaçlama işlemlerinde su ile kimyasalın homojen bir karışım oluşturulmasında ve sisteme verilen oranların ayarlanabilmesinde kullanım kolaylığı sağlamaktadır. Venturi borusunun içinden geçen suyun, kesit alanının daralması ve daha sonra da genişlemesi sonucu en dar olan bölgede oluşan negatif basınç düşüşü nedeniyle vakum etkisi meydana gelir. Oluşan bu vakumun etkisiyle gübre tanktan sisteme çekilir ve venturi borusundan geçmekte olan su ile karışarak taşınır. Bu sistem hareketli parçalarının olmayışı ve titreşimlerinin az olması nedeniyle emniyetlidir.
Venturi Borusunun Havalandırma Amaçlı Kullanılması
Suda meydana gelen biyolojik faaliyetler ve kimyasal olaylar neticesinde su içerisindeki oksijen miktarında azalma olur ve su kalitesinde bu nedenle düşüş meydana gelir. Su kalitesini istenen düzeye getirebilmek için atmosferdeki oksijeni alıp su içerisine kazandırma işlemi yani havalandırma yapmak gerekir. Havalandırma işlemiyle su kalitesi istenilen düzeye getirilir. İçme suyu ve atık su tesislerinin havalandırma ünitelerinde kullanılan klasik havalandırıcılara göre venturi borusu ile havalandırma daha verimli, daha ekonomik ve işletimi daha kolay olduğundan tercih edilmektedir.
