Çentik Darbe Deneyi

Çentik Darbe Deneyi belirli bir amaçla kullanılacak malzemelerin seçiminde tokluk veya süneklik özellikleri ve kapasitelerinin belirlenmesinde kullanılır.

Çentik darbe deneyinde amaç, malzeme içerisindeki gerilim birikiminin darbe etkisiyle çentik tabanında suni olarak teşkil ettirilip, malzemenin darbelere karşı göstereceği direnci belirlemektir.

Çentikli bir numune zorlanmaya başladığı an, çentiğin tabanına dik bir gerilim ortaya çıkar. Kırılmanın başlaması ise bu gerilimin etkisiyle meydana gelir.

Çentik darbe deneyi esnasında, deney numunesinde kırılmadan önce plastik biçim değiştirme meydana gelir.

Uygulanan kuvvet etkisi ile normal gerilmeye ek olarak cisme, yaklaşık olarak 45°’lik farklı bir kayma gerilimi etki etmeye başlar. Meydana gelen kayma gerilimi, kayma dayanımını aştığı an, elastik (esnek) özellik sona erer ve plastik şekil değiştirmeler başlar.

Çentikli darbe deneyleri genellikle, iki türde yapılmaktadır;
• Charpy Darbe Deneyi
• İzod Darbe Deneyi

Darbe deneyinde, numunenin dinamik bir zorlama altında kırılması için gereken enerji miktarı tayin edilir. Bulunan değer, malzemenin darbe direnci (darbe mukavemeti) olarak tanımlanır.

Bu deneylerde, aşağıdaki şekil’de şematik olarak gösterilen sarkaç tipi cihazlardan faydalanılır.

Sarkacın, numune ile temas haline geldiği andaki potansiyel enerji ile numune kırıldıktan sonra sarkaçta kalan potansiyel enerji farkı, o numunenin kırılması için gereken enerjiyi başka bir deyimle, darbe direncini verir.

Kırılma enerjisi = G (h – h 1 ) = G.L. (cosβ – cosα )
G = Sarkacın ağırlığı (kg)
L = Sarkacın ağırlık merkezinin, sarkacın salınım merkezine uzaklığı (m),
h = Sarkacın ağırlık merkezinin düşme yüksekliği (m),
hı= Sarkacın ağırlık merkezinin çıkış yüksekliği (m),
α = Düşme açısı (derece),
β = Yükseliş açısı (derece),