Tablalı Kesit – Etkili Tabla Genişliği
Betonarme taşıyıcı sistemlerde kirişlerin betonları döşemelerle beraber döküldüğünden, kiriş kesitleri genellikle T biçiminde gözönüne alınır. Negatif moment durumunda kirişlerde basınç bölgesi alt kısımda olduğundan dolayı dikdörtgen kesit basınç bölgesi söz konusudur. Eğilme momentinin pozitif olması, basınç bölgesinin üstte meydana gelmesi durumunda, basınç bölgesi, kiriş kesiti yanında döşemenin de bir kısmını içereceğinden, T biçiminde ortaya çıkar. Bu tür kesitler Tablalı kesit olarak isimlendirilir. Tablalı kesitlerde iki tarafa uzanan plak parçalar kesitin basınç başlığını ve altta bulunan donatı da çekme başlığını oluşturur. Arada bulunan gövde kısmı iki başlığı kayma olmayacak şekilde birbirine bağlar.
Tablalı kesitlerde basınç bölgesinde döşeme plağı ile kiriş arasındaki bütünleşme sayesinde her ikisinde de aynı kısalmalar ortaya çıkar. Ancak, kiriş bölümünden plak kısımlarına geçildiğinde kısalmalar, dolayısıyla basınç gerilmeleri ve bu gerilmelerin kiriş donatısındaki çekme kuvvetini karşılamaya olan katkısı azalır. Eğer birden fazla tablalı kesit birbirine yakın bulunuyorsa, üst lif beton basınç gerilmeleri yatay doğrultuda gövde üzerinde en büyük ve gövdeler arasındaki plakta en küçük değerleri alır. Gerilemer kolay eğilebilen plak kısmında azalırken, zor eğilebilen kiriş kısmında büyür. Gerilmelerin sıfır olduğu çizgi, eğrisel olarak belirir. Kesitin plak kısmındaki gerilmelerin kesitteki dağılımı, yükleme durumuna, kesitine mesnetten olan uzaklığına, plak eğilme rijitliğinin kirişinkine olan oranına ve kiriş açıklığının yüksekliğe olan oranına bağlıdır. Kirişe bağlanan plağın kenarlarının serbest olması veya plağın yanyana bulunan kirişlerin üzerinde sürekli olarak devam etmesi de gerilme dağılımına etkili olru. Ancak uygulamaya yönelik hesaplarda etkili veya çalışan tabla genişliği olarak bilinen genişlik boyunca gerilmelerin yatay doğrultuda sabit olduğu ve bu genişlikte üst kenar boyunca en büyük gerilmenin ortaya çıktığı kabulünü yapmak yeterli olur.
Ne Zaman Tablalı Kesit Hesabı Yapılır?
“Kesit hesapları, eğer basınç bölgesi döşeme içerisinde kalıyorsa, dikdörtgen kesit hesabı olarak, basınç bölgesi kiriş gövdesi içerisinde kalıyorsa tablalı kesit olarak hesaplanır”
Soldaki şekilde dikdörtgen kesit hesabı yapılırken sağdaki şekilde tablalı kesit hesabı yapılır.
Simetrik kesitlerde etkili tabla genişliği : b = bw + 0.2 lp
Simetrik olmayan kesitlerde etkili tabla genişliği : b = b1 +0.1 lp
lp: iki moment sıfır noktası arasındaki uzaklıktır
Tek açıklıklı basit mesnetli kirişlerde:
lp = 1.0 l
Sürekli kiriş kenar açıklığında :
lp = 0.8 l
Sürekli kiriş iç açıklığında :
lp = 0.6 l
Konsol kirişlerde :
lp = 1.5 l
Etkili tabla genişlikleri şu koşulları sağlamalıdır;
Simetrik kesitlerde;
Simetrik olmayan kesitlerde;
Burada an; kiriş enkesitine dik serbest açıklıkların (kiriş iç yüzünden iç yüzüne olan uzaklık) en küçüğü olarak alınır.
