ABD ve İngiltere’de Yetkin Mühendislik Uygulamaları
ABD ve İngiltere’de Yetkin Mühendislik ünvanı ilgili mühendislik alanlarında çalışmak için en kritik öneme sahip uygulamalardandır.
Amerika Birleşik Devletleri’nde Yetkin Mühendislik
Amerika Birleşik Devletleri’nde Yetkin Mühendislik PROFESSIONAL ENGINEER (P.E.) LİSANSI ile mümkün olmaktadır.
Geçmişi 100 yıl öncesine giden sistem 1947’den beri ABD’nin tüm eyaletlerde uygulanmakta. Lisans ile ilgili Yetkili otorite; National Society of Professional Engineers (NSPE). Lisansı veren kurum; National Council of Examiners for Engineering and Surveying’in her eyaletteki temsilcilikleri. Her eyalette farklı kriterler ve farklı lisanslar bulunduğundan farklı eyalette hizmet vermek için o eyaletin lisansını da almak gerekmektedir. Yetkin Mühendislik Tüm mühendislik dalları için geçerli olsa da genelde inşaat mühendisleri ve mimarlar bu belgeyi almaktadır.
P.E. Lisansının Faydaları
• Lisansı olmayanlara kıyasla ayrıcalık ve üstünlük sağlar,
• Lisansı olmayanlar kamu projelerine imza atamamaktadır,
• Bir firmadaki lisanslı mühendis sayısı ihalelere girişte bir kriter,
• Yetkin Mühendislik Lisanslı mühendisin maaşı lisansı olmayan mühendislere oranla daha fazla,
• Yetkin Mühendislik Lisanslına sahip mühendisler bilirkişilik yapabilmekte,
• Prestij
P.E. Olmanın Koşulları
1. Mezuniyet , Akreditasyonunu sağlamış bir üniversite programı
2. F.E. (Fundamentals of Engineering) sınavını geçmek
3. İş Tecrübesi (4 yıl), Bazı eyaletler bu tecrübenin lisanlı müh. altında olmasını şart koşar, bazılarında 3 yıl yeterli
4. P.E. (Principals and Practice of Engineering) sınavını geçmek
F.E. Sınavı
Genelde üniversiteden mezun olurken (son dönem) girilen bir sınav olan FE sınavını firmalar işe alırken kriter olarak kullanırlar. Sabah seansı (120 soru), tüm mühendislik dalları için, öğlen seansı (60 soru), mühendislik dalına özel – Kimya, İnşaat, Elektrik, Çevre, Endüstri, Makina gibi.
P.E. Sınavı
FE sınavı ve iş tecrübesi koşullarını sağlayanlar girebildiği bir sınavdır. Her mühendislik disiplini için farklı olarak yapılan 8 saatlik notların açık oladuğu bir sınavdır. Çoktan seçmeli 80 soru bulunur.
İnşaat mühendisleri için P.E. sınavı
Sabah ve öğle seansı (4’er saat) olmak üzere 8 saatttir. Sabah seansındaki sorular tüm (5) uzmanlık dallarını kapsarken, öğle seansında 5 uzmanlık dalından seçilen – Çevre – Geoteknik – Yapı – Ulaştırma – Su kaynakları branşları üzerinden sınav gerçekleştirilir.
P.E. Lİsanslarının Yenilenmesi
Periyodik olarak NSPE kurumuna üyeliklerin yenilenmesi gerekmekte olup “Continuing Professional Competency” (CPC) – Sürekli Mesleki Yetkinliğin ispatı sağlanmalıdır. Lisansın devamlılığı için Professional Development Hours (PDH) – Mesleki Gelişim Saatleri ve NSPE destekli kurslara devam etmek, seminerlere ve konferanslara katılmak veya konuşmacı olmak, ders vermek, makale veya kitap yazmak, patent almak, mesleki veya teknik bir dernekte aktif olarak yer almak gerekmektedir. Her eyalette farklı kriterler bulunmaktadır.
İngiltere’de Yetkin Mühendislik
Yetkin Mühendislik CHARTERED ENGINEER CEng olarak adlandırılmaktadır.
Yetkili Otorite; Engineering Council United Kingdom (ECUK)’dır. Lisansı 35 mühendislik dalına ait kurumlar (örnek: Institution of Civil Engineers) düzenlemektedir.
CEng Faydaları
• Projelere imza yetkisi CEng ile mümkün olmaktadır. Güvenlik ve kalite ile ilgili konularda sadece CEng’in yetkisi bulunur. Presij ve Maaş artışı sağlar. Mesleki gelişimi desteklerken yeni iş fırsatlarına olanak sağlar.
CEng. Olabilme Koşulları
Eğitim için – ECUK tarafından kabul edilmiş 4 senelik bir üniversiteden mezun olma şartı bulunmaktadır. En az 4 yıllık iş tecrübesi istenir ve bu sürenin 2 yılı yeni mezun mühendis veya stajyer pozisyonu, geri kalan 2 yılı daha fazla sorumluluk alabileceği pozisyonlarda olmalıdır. Bu tecrübenin bir başka CEng.’in gözetimi altında olması gerekmektedir.
Mesleki İnceleme
Sözlü sınav / mülakat uygulanır. İlgili kurum jüri olarak 2 mühendis atar ve iş tecrübesini özetleyen rapor sözlü olarak bu jüriye sunulur. Ayrıca yazılı sınav da istenebilir.
CEng Lİsanslarının Korunması
İlgili mühendislik kurumları adayların gelişimleri konusunda kılavuzluk eder ve onlara katılmaları gereken seminer, kurs ve eğitim programları hakkında tavsiyeler verir. Üyelik yenilenirken kişinin sürekli mesleki gelişimi de incelenir. Tavsiye edilen yolun izlenip izlenmediğine bakılırken herhangi bir puan sistemi bulunmamaktadır.
Türkiye’de Yetkin Mühendislik
Yürürlükten kaldırılmıştır!
Yoktur…
