Arazi Deneylerinin Üstünlükleri ve Sınırlayıcı Yanları

Geoteknik mühendisliğinde, zeminlerin mühendislik özelliklerinin belirlenmesi ve temel tasarımları, laboratuvar ve arazi deney sonuçlarına göre yapılmaktadır.

Laboratuvar deneyleri için, sözkonusu zemin tabakasından örselenmemiş numune alınması gerekmektedir. Şüphesiz, laboratuvar deney sonuçları, yapılan deneyin yöntemine ve özellikle numunenin kalitesine bağlıdır. Her ne kadar örselenmemiş numune alındığı söylense de, bir çok etkiden dolayı numune az ya da çok örselenmektedir. Bununla birlikte, ayrık daneli zeminlerde örselenmemiş numune almak, imkansız ya da çok zor ve pahalı işlemdir. Bu durumlarda arazi deneylerinin kullanılması önem kazanmaktadır.

Arazi deneylerinin, laboratuvar deneylerine göre, üstünlükleri ve sınırlayıcı yönleri bulunmaktadır. Arazi deneylerinin üstünlüklerini şu şekilde sıralanabilir:

■ Arazi deneyleri daha ucuz olup bundan dolayı daha fazla deney yapabilme imkanı olmakta ve böylece daha geniş ve ayrıntılı inceleme yapılabilmektedir.

■ Arazi deneyleri, doğal şartlarda uygulandığında zemin elemanlarının arazideki gerilme durumu kendiliğinden sağlanmış olmaktadır.

■ Arazi deneyleri ile elde edilen veriler tüm tabakanın özelliklerini yansıtmaktadır.

■ Arazi deneyleri sonuçları, deney bitiminde, hemen kullanılabilmektedir.

Bunların yanında, arazi deneylerinin sınırlayıcı yanları şu şekilde özetlenebilir:

■ Arazi deneyleri ile çevre basıncı ve drenaj koşulları her zaman kontrol edilemez.

■ Arazi deneylerinde yeterli numune alınamaması durumunda, zemin özelliklerinin tesbitinde problemle karşılaşılabilir.

■ Arazi deneyi ile bulunan parametre ile istenilen zeminin mühendislik özellikleri ya da tasarım parametreleri arasındaki ilişkiler ampiriktir.

Arazi deneyleri kullanılırken, hahgi deneyin kullanılacağına karar vermek, zemin cinsine ve elde edilmek istenen zemin parametresine ya da tasarım parametrelerine bağlıdır.